In de rubriek 'Die ene palliatieve patiënt' vertelt een zorgverlener over een patiënt die indruk heeft gemaakt of een nieuw inzicht heeft gegeven. Deze aflevering met Dave Tjan, intensivist bij ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede:
‘Sommige mensen van zestig jaar oud zijn helemaal op en anderen van negentig zijn nog heel vitaal, daarom kijk ik altijd naar de fysieke leeftijd van patiënten. Een paar jaar geleden werd een 78- jarige dame bij ons op de IC opgenomen. 78 jaar is niet heel erg oud maar deze mevrouw was fysiek behoorlijk op. Ze was bekend met COPD in ver gevorderd stadium en haar longfunctie ging steeds verder achteruit. Ze had in de jaren voor ik haar ontmoette flink ingeleverd en ging van episode naar episode. Van de ene ziekenhuisopname naar de andere. Het was herfst, het griepseizoen was aangebroken en mevrouw had een longontsteking. Ze lag aan de beademing. Na een week was mevrouw opgeknapt en het eerste wat ze tegen mij zei was: “Dit nooit meer, nooit meer een buisje in mijn keel.” Ze had dat deels bewust meegemaakt.
Ik ben meestal niet degene die dan een Advance Care Planning (ACP) gesprek voert maar ik vroeg mevrouw wel of ze haar behandelwensen en -grenzen weleens had besproken met de huisarts of longarts en haar naasten. Dat had ze nooit gedaan omdat ze bang was. Niet voor de dood maar bang om opgegeven te worden en om te stikken. Ik heb haar gerustgesteld en uitgelegd dat er middelen zijn die in zo’n situatie helpend kunnen zijn om benauwdheid tegen te gaan. Mevrouw ging in gesprek met haar longarts, huisarts en ook met haar kinderen. Ze zei: “Als ik weer zo ziek word wil ik wel prednison en antibiotica maar ik wil nooit meer aan de beademing met zo’n buisje want dat is geen leven.” Een half jaar later is ze rustig thuis overleden met morfine in het bijzijn van haar familie waar ze waardig afscheid van kon nemen. Ik kreeg een bedankkaartje van haar familie.
Ik ben een intensivist in hart en nieren, houd van mijn vak en van de heroïek van patiënten redden. IC-behandelingen zijn goed en nodig maar er zijn ziektebeelden waarbij je beter het juiste gesprek aan moet gaan met de patiënt en diens naasten over hoe ver je moet gaan. Wil je tot in den treure behandeld worden of kun je grenzen aangeven zodat het maatwerk wordt? Die gesprekken worden soms te laat gevoerd maar het gebeurt ook dat mensen dat wel besproken hebben met hun huisarts maar dat wij dit niet weten doordat een patiënt in een acute situatie binnen wordt gebracht. Als je 's avonds je oude vader onderaan de trap aantreft bel je automatisch 112, óók als hij heeft aangegeven dat hij dat niet meer wil. Er is dan immers paniek en emotie. Documentatie is dan essentieel voor ons, zorgprofessionals. Ik tel bij acute presentaties tegenwoordig altijd tot drie bij kwetsbare patiënten en probeer na te gaan in het dossier, of door navraag bij familie, of er een ACP gesprek gevoerd is. Als er voldoende tijd is neem ik contact op met de huisarts, die kent de patiënten meestal goed.
Als IC-arts word ik steeds vaker in consult gevraagd bij patienten op de verpleegafdelingen. Wij intensivisten kunnen een actieve rol spelen bij de adviezen met betrekking tot proactieve zorgplanning, daarbij is het belangrijk dat we in de regio allemaal dezelfde ACP-taal spreken. En, ik kan niet vaak genoeg zeggen: voer die gesprekken op tijd!’
Op woensdag 6 november 2024 vindt het congres ‘Zorg in de Stervensfase’ van Carend plaats in het Beatrixtheater te Utrecht. Samen met sprekers als Manu Keirse, Sander de Hosson, Madeleine Kerkhof, Teun Toebes, Karlijn van Rooijen, Annelot van der Meulen, Mustafa Bulut en Edwin Spieard zullen we aandacht besteden aan alle domeinen van de palliatieve zorg in de stervensfase. Meer informatie vind je hier.