Vaak krijgen acuut zieke patiënten, vlak na het besluit tot opname, de vraag: ‘Wilt u gereanimeerd worden, of naar de intensive care? Schrik niet, het is een routinevraag, die wij nu eenmaal móeten stellen…’ Artsen vinden een dergelijk gesprek vaak moeilijk en onnatuurlijk. Maar ook patiënten zijn er, zeker in een acute situatie, dikwijls niet van gediend. Shared decision making is in deze context geen eenvoudige opgave: de patiënt voelt zich ziek, heeft pijn, kortademigheid of angst. Bovendien is de kennis van patiënten over reanimeren of ic-opname vaak beperkt of vertekend.
Yvo Smulders betoogt dat het stellen van deze simpele ja/nee-vragen geen recht doen aan de onvoorspelbaarheid van acute situaties en de complexe prognoses die hiermee gepaard gaan. In deze lezing neemt hij ons mee in de worsteling die artsen vaak hebben bij het voeren van dit soort gesprekken en vraagt hij zich af wat nu eigenlijk goede zorg is. Deze vragen zijn vaak stressvol voor patiënten. Ze zijn in een acute situatie niet in staat om goed geïnformeerde beslissingen te nemen, mede door hun beperkte kennis over de behandelingen en de spannende omstandigheden waarin ze verkeren. Smulders pleit voor een andere benadering van deze gesprekken. ‘Ze hoeven vaak helemaal niet gevoerd te worden’, betoogt hij. En In plaats van binaire behandelafspraken te maken, zou een meer open en genuanceerde vraagstelling, zoals "Zijn er behandelingen die u echt niet wilt ondergaan?", de arts in staat stellen om de discussie te ontdoen van de strikte kaders van ja/nee-beslissingen. Deze benadering zou ruimte geven voor een professionele afweging op basis van de specifieke situatie, en zou zowel artsen als patiënten helpen om tot betere en meer passende beslissingen te komen. Hij vindt de huidige praktijk te problematisch om kritiekloos voort te zetten en geeft aan dat er dringend behoefte is aan een herziening van deze communicatie.
Professor Yvo Smulders is hoogleraar interne geneeskunde en tot recent opleider in AmsterdamUMC. Hij was adjunct-hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrijft voor Geneeskunde (NtvG) en staat bekend om zijn betrokkenheid bij ethische vraagstukken binnen de geneeskunde, met name op het gebied van communicatie tussen artsen en patiënten. Smulders heeft zich vooral gespecialiseerd in de complexe dynamiek rondom behandelbeslissingen bij acute patiënten, zoals de ethische overwegingen die spelen bij het bespreken van reanimatie en andere ingrijpende medische handelingen. Zijn werk wordt gekenmerkt door een kritische blik op standaardprocedures en protocollen, waarbij hij de nadruk legt op het belang van maatwerk en authentieke besluitvorming in de patiëntenzorg. Smulders is een invloedrijke stem in het debat over patiëntenzorg en medische ethiek in Nederland.
