Patricia Bakker is coördinator bij hospice Beukenrode. Over een paar maanden rondt ze de post-hbo opleiding Verpleegkundige Complementaire Zorg af. Een relatief nieuwe opleiding. De vraag naar complementaire zorgt stijgt en dat is niet gek want het biedt meer comfort bij pijn, angst, stress en slaapproblemen.
Wat is volgens jou het grootste misverstand over complementaire zorg?
‘Dat het alternatief is en in plaats van reguliere zorg wordt gegeven. En dat je er in moet geloven. Maar het is geen alternatieve geneeswijze. Het een sluit het ander niet uit, het gaat goed samen. Bij pijn kunnen we bijvoorbeeld pijnstillers én massages geven. Er is onderzoek naar complementaire zorg gedaan en de resultaten zijn positief. Ook in mijn eigen omgeving heb ik ervaring met wat complementaire zorg kan opleveren. De veranderende maatschappij vraagt meer aandacht voor en integratie van complementaire zorg.’
Hoe kwam je op het idee om deze opleiding te gaan volgen?
‘Ik vond complementaire zorg altijd al belangrijk. Ik werk sinds tien jaar in een hospice en keek altijd al breder dan het fysieke, het medische. Het holistisch model, de hele mens zien, is voor mij zowel persoonlijk als in het werk een rode draad’.
Je was dus al bekend met complementaire zorg. Wat heb je in het afgelopen jaar geleerd dat je niet nog wist?
‘De opleiding is een grote proeverij van verschillende interventies. Ik heb geleerd welke mogelijkheden er zijn, dat zijn er veel. Denk aan aromazorg, massages, energetische interventies. werken met muziek, beeldende begeleiding of therapeutic touch. Het is de bedoeling dat ik als ambassadeur van complementaire zorg kijk welke interventies helpend zouden kunnen zijn en wie ze kan uitvoeren. Ik wist al van het bestaan van therapeutic touch maar tijdens de opleiding heb ik er meer over geleerd. Door aanrakingen kom je heel dichtbij iemand. Soms is er bij de zorgverlener angst voor het onbekende. Je geeft een massage met een bepaalde intentie maar het kan ook bij jezelf emoties oproepen. Het kan helpen om die dan even te parkeren. En het helpt om te weten waar je zelf staat. Er is nog een taboe op eigen emoties in de zorg. Als je als zorgverlener in de palliatieve zorg niet meer geraakt wordt kun je je volgens mij afvragen of het werk nog passend is.’
Complementaire zorg kan gegeven worden in iedere fase van een ziekteproces. Hoe kijk je naar complementaire zorg in de allerlaatste levensfase?
‘In de opleiding is er ook aandacht voor de orthomoleculaire geneeswijze, dat gaat deels over voeding. Maar in die laatste levensfase gaat het om kwaliteit van leven en gun je mensen dat ze vooral eten wat ze lekker vinden. Zo hadden wij eens een mevrouw in het hospice die alleen maar magnum-ijsjes en pepermuntballen at. Ik vind het belangrijk dat je in een hospice niet alleen functioneel wordt aangeraakt. We geven hand- en voet massages. Aanraking is een passie van mij. Maar gewoon naast iemand zitten, er zijn, kan ook helpend zijn. Mensen zijn gemiddeld nog geen drie weken bij ons. Daardoor zien wij onze gasten alleen in het allerlaatste stukje van hun leven. Soms kan muziek ondersteunend zijn, of de geur van een etherische olie. Werken met klei of met kleuren kan ook goed werken. Daar hoeft niet altijd bij gepraat te worden. Soms heb je woordeloos een gesprek.’
Foto handmassage: People Images