De hospicezorg zoals we die nu kennen — menselijk, nabij, gedragen door vrijwilligers — staat onder druk, meldt Dagblad van het Noorden. Als de minister van Volksgezondheid het recente advies van Gupta Advies opvolgt, dreigen hospices te worden onderworpen aan nieuwe landelijke regels en uniformering. In de vier noordelijke provincies maken organisaties zich grote zorgen: gaat dit niet precies ten koste van datgene wat hospices zo uniek en waardevol maakt?
Zinvol werk dat ertoe doet
De motivatie van vrijwilligers is hartverwarmend én veelzeggend. Ze willen van betekenis zijn. Ze weten uit eigen ervaring hoe waardevol rust, ruimte en nabijheid zijn in de laatste levensfase van een geliefde. Of ze vinden juist in het hospice een plek waar geven direct raakt aan het wezenlijke: een hand op een arm, een kop thee, een gesprek midden in de nacht.
Vrijwilligers zijn het kloppend hart van de negen Friese hospices — en van vele andere in het land. Afgelopen vrijdag kwamen tientallen van hen bijeen in het Van der Valkhotel in Leeuwarden voor een kennisdag. Maar achter de schermen ging het gesprek over iets veel fundamentelers: de toekomst van de hospicezorg zelf.
“Alsof ze aan de poten van de hospicezorg zagen”
Volgens Klaus Boonstra, voorzitter van VPTZ Zuidwest Friesland, en Elzaline Schraa, coördinator van de palliatieve zorgnetwerken in Friesland, is het voorgestelde beleid bedreigend voor de kern van wat hospices zijn.
Het advies stelt dat de samenleving verandert:
de vergrijzing neemt toe;
de zorgvraag stijgt;
het aantal vrijwilligers groeit niet mee;
en er is een groot tekort aan verpleegkundigen en thuiszorgmedewerkers.
Daarom zou de hospicezorg centraler en uniformer moeten worden georganiseerd. Efficiënter. Meer gestroomlijnd. Maar volgens Boonstra is dit een vergissing van formaat: “Het is alsof ze hiermee aan de poten van de hospicezorg zagen. Ik voelde me door het plan in de steek gelaten en heb er een nacht slecht van geslapen.”
Schraa onderstreept dat hospicezorg juist níet past in het denken van spreadsheets en uniformiteit:
“Ze denken dat het efficiënter kan. Op papier is de wereld maakbaar. Maar ziekte en sterven zijn dat niet. Goed sterven is van het grootste belang — en je kunt het maar één keer goed doen.” Hun boodschap is helder: “We willen niet worden overgenomen door het systeem.”
Brief aan de minister: laat de essentie niet verdwijnen
Vrijdag stuurde de gezamenlijke koepel van palliatieve zorginstellingen in Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel een brief aan de minister.
Hun zorg: dat de essentie van hospicezorg — zorg vanuit de gemeenschap, met het systeem als ondersteuning — verloren dreigt te gaan. Ze roepen de minister op in gesprek te gaan, voordat onomkeerbare stappen worden gezet.
Een cruciaal moment voor de hospicezorg
De discussie raakt aan iets wezenlijks: willen we een samenleving waarin sterven wordt georganiseerd volgens modellen en indicatoren? Of blijven we ruimte maken voor menselijkheid, nabijheid, aandacht — precies daar waar het leven eindigt?
Hospices in Noord-Nederland zijn duidelijk: bewaar het karakter van hospicezorg. Koester het.
Want in de laatste dagen van een mensenleven telt niet de efficiëntie, maar de relatie. Niet het systeem, maar de mens.
