Manu Keirse een van de sprekers bij nieuwe reeks webinars over palliatieve zorg

In het najaar komt Carend met een nieuwe reeks [webinars](https://carend.nl/webinars) over palliatieve en terminale zorg. Wij hebben toonaangevende experts, waaronder Manu Keirse, hoogleraar Rouw en Rouwverwerking bereid gevonden om tijdens deze interactieve voordrachten hun kennis met ons te delen. Lees [hier](https://www.trouw.nl/nieuws/de-levenslessen-van-psycholoog-manu-keirse-luisteren-is-verdraaid-moeilijk~b03cea93/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F) meer over het werk van Manu Keirse. In deze reeks zullen we een reis maken door de palliatieve fase. Onderwerpen die aan bod komen zijn de ongekende waarde van advance care planning (ACP), zorg in de stervensfase in 'The Final Common Pathway' en twee onderwerpen over rouw en nazorg, waaronder specifieke aandacht voor de omgang met kinderen die een heftig verlies meemaken. ---------------- **Deel 1. ‘Advance Care Planning in de palliatieve zorg’** Spreker: Daisy Janssen (specialist ouderengeneeskunde Ciro Horn) Datum: 9 november 2021; 20.00 uur Vroegtijdig praten over het onafwendbare lot (de dood) van een patiënt die ongeneeslijk ziek is, kan heel confronterend zijn, toch laat de wetenschappelijke literatuur zien dat ‘advance care planning’ een waardevolle manier is om de kwaliteit van leven in de palliatieve fase en kwaliteit van sterven in de terminale fase te waarborgen. Specialist ouderengeneeskunde Daisy Jansen gaat in dit webinar in op het door zorgverleners markeren van de palliatieve fase bij patiënten die geconfronteerd worden met een ongeneeslijke ziekte en geeft ons handvaten om het gesprek aan te gaan, ook met de naasten. Welke angsten leven er bij mensen over de stervensfase, terwijl die misschien nog heel ver weg is? Welke behoeften zijn er? Een avond over grenzen en de wensen van de patiënt. ----------------- **Deel 2. The Final Common Pathway ** Spreker: Sander de Hosson (longarts) Datum: 16 november 2021; 20.00 uur De aanloop naar de stervensfase verschilt per ziekte, maar deze verschillen vallen vrijwel weg tijdens het stervensproces. Dit fenomeen wordt de final common pathway genoemd; doodgaan doen we grotendeels op dezelfde manier. Sterven begint vaak subtiel met het stoppen met eten en later ook drinken. Als de dagen (of soms uren) voortduren treden typische symptomen op: patiënten worden bleker, het hart gaat falen en er treden verkleuringen aan extremiteiten en romp op. Vaak verandert de blik van mensen en worden ze suffer. In de laatste dagen treedt reutelen op of ontstaat er een klassiek adempatroon dat cheynes-stokes ademen genoemd wordt. Tijdens dit webinar gaat Sander de Hosson, longarts, in op deze fenomenen en de behandelmogelijkheden die ons ter dienst kunnen zijn om de kwaliteit van sterven tot in die laatste ogenblikken van het leven te borgen. Specifieke aandacht is er voor de communicatie, vooral ook met naasten tijdens het waken. Sander de Hosson is longarts in Assen en auteur van de bundel Slotcouplet (Arbeiderspers, 2018). --------------- **Deel 3. Webinar ‘Helpen bij verlies en verdriet’ ** Spreker: Manu Keirse (hoogleraar rouw en rouwverwerking) Datum: 7 december 2021; 20.00 uur Chronische rouw, rouwen om een kind met een beperking of chronisch rouwen om een levend verlies van een geliefde of kind. Het gaat nooit over, want iedere mijlpaal die je kind niet haalt, haalt jou weer onderuit en dompelt je weer onder in rouw. Raakt een mens het verdriet over een overleden dierbare ooit kwijt? “Nee”, zegt Manu Keirse, maar dat hoeft ook niet. Ik spreek tegenwoordig over “verlies overleven” in plaats van “verwerken”, de term die vroeger gangbaar was. Je hoeft de dode niet los te laten. Jullie relatie beëindigt niet, ze verandert alleen van vorm. Wanneer je regelmatig herinneringen blijft ophalen, blijft diegene op een positieve manier leven in je hart. Hoogleraar Rouw en Rouwverwerking Manu Keirse gaat in dit webinar in op de omgang met verlies en verdriet. En op de rol die zorgverleners hebben in het proces dat mensen die een dergelijk verdriet ondergaan. Een avond vol pakkende verhalen, met ruimte voor vragen, maar ook met gebrek aan antwoorden, omdat die er bij verlies vaak helemaal niet zijn. ------------- **Deel 4. Webinar ‘Pleister tegen de tranen’** Spreker: Tanja van Roosmalen (rouwexpert). Datum: 11 januari 2022; 20.00 uur De dood van een geliefde, met name een ouder heeft een ongekende impact op het leven van een kind. In het boek “Pleister tegen de tranen” geven auteurs en rouwdeskundigen Machteld Lavell, Riet Fiddelaers-Jaspers en Tanja van Roosmalen woorden aan dit ongekende verdriet en hoe kinderen daar verschillend mee om kunnen gaan. Vaak ervaart een kind het sterven volledig vanuit een eigen -realistisch- perspectief. Uit diverse verhalen blijkt hoe confronterend het afscheid van een ouder voor kinderen kan zijn en hoe belangrijk het is om hier zorgvuldig met kinderen over te praten. Mooi zijn de voorbeelden over hoe aan kinderen kan worden uitgelegd wat euthanasie en palliatieve sedatie zijn. Ook de aanwezigheid van kinderen komt hier ter sprake en het boek neemt daarin een open houding aan. Waardevol is ook het pleidooi om kinderen bij het laatste afscheid een taak te geven. In dit webinar zal Tanja van Roosmalen ons handvaten geven om kinderen van verschillende leeftijden in verschillende situaties zo goed mogelijk te begeleiden. --------- Voor zorgverleners wordt accreditatie aangevraagd, maar ook voor niet-zorgverleners zijn deze avonden toegankelijk. Wij vinden het belangrijk dat studenten geneeskunde en verpleegkunde laagdrempelig kunnen deelnemen aan deze webinars; voor hen geldt een sterk verlaagd tarief. Schrijf je snel in via deze [link](https://carend.nl/webinars).