Op 6 november organiseert Carend het congres 'Zorg in de Stervensfase'. Eén van de plenaire sprekers is Sander de Hosson die ons meeneemt naar de fysiologie van het sterven. Wij stelden hem vijf vragen over zijn lezing op dit congres.
1. Kun je ons iets vertellen over het Congres Zorg in de Stervensfase en jouw rol daarin?
Op 6 november organiseert Carend dit eenjaarlijks congres, waarop zorgrofessionals, vrijwilligers en beleidmakers uit de breedte van de palliatieve zorg samenkomen om te praten over de zorg en ondersteuning van patiënten in de laatste fase van hun leven. Ik vind het superleuk om dit jaar mijn ervaringen en inzichten over de 'Final Common Pathway' te delen. Met deze term doelen we op de fysieke gebeurtenissen in de stervensfase, dus wat gebeurt er nu precies tijdens de stervensfase? Maar het is ook breder: op welk van deze symptomen moeten we als zorgverlener ingrijpen en ook over de vraag hoe we onze zorg voor stervenden menselijker en beter kunnen maken.
2. Wat is de belangrijkste taak van zorgverleners rond het sterfbed?
Het belangrijkste doel van de zorg in de stervensfase is kwaliteit van sterven, dat geldt voor de patiënt, maar zeker ook voor al diegenen die naast een sterbed zitten. Ik bedenk altijd dat 40% van alle mensen naast een sterfbed nog nooit een stervende heeft gezien. Maar ook voor wie het al eens meemaakte, is sterven een proces waar heel veel bijeenkomt: intimiteit, angst, herinneringen, zorg. Het is een life event van de hoogste orde. Zorgverleners spelen zo'n essentiële rol in dit proces als baken en als diegenen die er kunnen zijn. Ja, dat 'er zijn' is het allerbelangrijkste. Luisteren. Naast de naasten zitten. Ongekend relevant.
"Zorgverleners spelen zo'n essentiële rol in dit proces als baken en als diegenen die er kunnen zijn. Ja, dat 'er zijn' is het allerbelangrijkste. Luisteren. Naast de naasten zitten. Ongekend relevant"
Ik zal zeker de communicatie in de stervensfase aansnijden. Het gaat erom hoe we open en eerlijke gesprekken kunnen voeren met patiënten en hun families over hun wensen en verwachtingen. Een ander essentieel onderdeel van deze zorg, zeker nu sterven steeds vaker thuis plaatsvindt is continuiteit van deze zorg, samenwerking en overdracht. Dat is kwetsbaar, zeker buiten kantooruren, zoals in het weekend.
3. Waarom vind je het zo belangrijk om deze onderwerpen te bespreken op dit congres?
Helaas heb ik kennis over zorg en begeleiding in de stervensfase in mijn eigen opleiding erg gemist. Nog altijd zie ik dat palliatieve zorg nog altijd onvoldoende aandacht krijgt in de opleiding tot arts en verpleegkundige. Door juist deze onderwerpen te bespreken, hopen ik meer bewustzijn te creëren en kennis te delen die kan leiden tot betere zorg voor patiënten die hun laatste levensfase ingaan. Het gaat erom dat we de zorg persoonlijker en mededogender maken, en dat begint met goed opgeleide en betrokken zorgverleners.
4. Hoe zie je de toekomst van palliatieve zorg in Nederland? Zijn er trends of ontwikkelingen waar je optimistisch over bent?
Ik ben voorzichtig optimistisch over de toekomst van palliatieve zorg in Nederland. Er is een groeiend bewustzijn en erkenning van het belang van deze zorg in de breedte: ook bij beleidsmakers, bestuurders en politiek. Innovaties zoals integratie van technologie, betere borging in de opleiding voor zorgverleners, en een grotere nadruk op multidisciplinaire samenwerking zijn positieve ontwikkelingen. Toch is er nog veel werk te doen om ervoor te zorgen dat iedereen toegang heeft tot de zorg die ze nodig hebben. Een belangrijke hobbel die nu genomen wordt is de samenwerking tussen het medische en sociale domein. De opkomst van zorgzame buurten, de compassionate communities. Ik denk dat daar grote antwoorden liggen en die weg lijkt nu ingeslagen.
5. Dat klinkt bemoedigend. Heb je nog een boodschap voor de deelnemers aan het congres?
Absoluut. Ik zou willen benadrukken dat de zorg in de stervensfase niet alleen gaat over het verlichten van fysieke symptomen, maar ook over het bieden van emotionele en spirituele ondersteuning. Het is een kans voor ons als zorgverleners om een diepgaand verschil te maken in de levens van onze patiënten en hun families. Ik moedig iedereen aan om actief deel te nemen, vragen te stellen, nieuwsgierig te zijn en hun ervaringen te delen zodat we van elkaar kunnen leren en samen kunnen groeien. Palliatieve zorg verdient alle spotlights.
Schrijf je nog snel deze maand in voor het Congres Zorg in de Stervensfase. Tot 1 september geldt een aantrekkelijke vroegboekkorting!