In de rubriek 'VRAAG!' beantwoorden we vragen over palliatieve zorg van jullie, onze lezers. Bij iedere vraag kijken we wie deze binnen ons team het beste kan beantwoorden.
VRAAG 6
Mijn moeder heeft uitgezaaide kanker en is in de laatste fase van haar leven. Ze is onder palliatieve sedatie, maar we merken dat ze onrustig wordt. Soms lijkt het alsof ze wakker schrikt van de pijn. Morfine helpt nauwelijks. Is dit normaal? En kunnen we iets doen om haar meer rust te geven?
Een dochter
Antwoord:
Een moeder die wakker schrikt van pijn onder sedatie — dat raakt diep. Allereerst: wat u beschrijft is niet ‘normaal’, maar het komt helaas wel vaker voor. Palliatieve sedatie heeft als doel comfort en rust te brengen in de stervensfase door het bewustzijn te verlagen. Sedatie is geen knop die je eenmalig indrukt, het is een proces van voortdurend opletten en bijsturen.
Wat is hier waarschijnlijk aan de hand?
Het komt vaker voor dat met name een stekende, brandende zenuwpijn door de sedatie heen onrust blijft geven. Dan kan de arts kiezen voor middelen als gabapentine, pregabaline of amitriptyline - die werken wél bij zenuwpijn. In de terminale fase kunnen ze via een pomp (CADD) of injectie worden toegediend. Midazolam is het standaardmiddel bij palliatieve sedatie, maar bij sterke onrust en pijn helpt soms pas een combinatie met een sterker sederend middel als levomepromazine (Nozinan).
U kent uw moeder goed - laat het team weten als u ziet dat ze wakker schrikt. Vraag om uitleg en bijsturing. Wees niet bang dat ze u te kritisch vinden - dit is zorg voor uw moeder. Trouwens, geen zorgverlener hoeft dit alleen te doen. Bel gerust een palliatief consultteam. Die denken mee, schakelen snel en hebben ervaring met dit soort situaties. Ook naasten kunnen contact zoeken met een palliatief team en veel hebben aan vooral de mentale ondersteuning van iemand die begrijpt wat er gebeurt en hoeveel impact dat heeft.
Wat kan helpen?
Andere medicatie toevoegen
Middelen als gabapentine, pregabaline of amitriptyline werken wél bij zenuwpijn. In de terminale fase kunnen deze via een pomp (CADD) of injectie worden toegediend.
Een alternatief voor midazolam
Midazolam is het standaard middel bij palliatieve sedatie. Maar bij onrust en pijn helpt soms pas een combinatie met levomepromazine (Nozinan), een sterker sederend middel dat ook rust geeft.
Consultatie van een palliatief team
Geen zorgverlener hoeft dit alleen te doen. Bel gerust een palliatief consultteam. Die denken mee, schakelen snel en hebben ervaring met dit soort situaties.
Wat is belangrijk om te onthouden?
Sedatie is geen knop die je indrukt. Het is een proces, met als doel: comfort en rust. Pijn onderdrukken is daarin essentieel. Pijn en onrust doorbreken die bedoeling — en zijn dus een alarmsignaal. Laat het team weten wat je ziet. Benoem het oncomfortabele. Stel vragen. En vraag om bijsturing. Dat is geen kritiek, dat is zorg voor je moeder.
Heb jij ook een vraag over palliatieve zorg? We lezen het graag. Mail je vraag naar redactie@carend.nl met ‘vraag’ als onderwerp.