Gisteravond publiceerde Carend het bericht dat uit navraag bij de Nederlandse Zorgautoriteit blijkt dat zij de langverwachte betaaltitels voor proactieve zorgplanning (PZP) in de medisch-specialistische zorg (ziekenhuizen) mogelijk niet gaat publiceren. Het beleid staat haaks op eerder voorgenomen beleid. Het nieuws leidt tot grote verbazing en teleurstelling onder zorgverleners.
Uit verschillende notities (zoals de 'Visie op Bekostiging van Palliatieve Zorg' uit maart 2022) blijkt dat de NZa al enkele jaren het streven heeft om bekostiging voor proactieve zorgplanning uiterlijk per 2025 beter te regelen. Op die manier krijgen zorgverleners tijd en ruimte om de wensen, waarden en behoeften van de patiënt goed in kaart te brengen. Het rapport 'Stand van de zorg 2023', gepubliceerd op 12 oktober 2023, benadrukte dit standpunt nog eens: "We willen daarom proactieve zorgplanning stimuleren via de bekostiging met een prestatie per 2025.”
Zorgverleners reageren teleurgesteld. Wij vroegen medisch specialisten uit het hele land om een reactie:
Dave Tjan, intensivist Gelderse Vallei:
"We zijn enorm overvallen door het nieuws dat de NZA de bekostiging van ‘proactieve zorggesprekken’ in de medisch-specialistische zorg niet wil uitvoeren. Dit terwijl we ons binnen Ziekenhuis Gelderse Vallei al jaren hard maken voor Proactieve Zorgplanning (PZP) en de waarde hiervan duidelijk terugzien in onze dagelijkse praktijk. Onze eigen verzekeraar heeft ons hier altijd in ondersteund en was in afwachting van landelijke aansturing voor een structurele bekostiging van deze gesprekken. Dit nieuws zegt ons dat de NZA niet lijkt te begrijpen dat Proactieve Zorgplanning een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van alle zorgprofessionals in de eerste en tweede lijn, samen met de patiënt. Ieder draagt hieraan bij vanuit eigen invalshoek, en allen zijn aan elkaar complementair. De afgelopen jaren hebben we in regio Gelderse Vallei het belang van gezamenlijk optrekken en samen verantwoordelijkheid nemen sterk ingezien.
Ziekenhuis Gelderse Vallei heeft haar verantwoordelijkheid genomen door structurele PZP gesprekken in te voeren op zeven poliklinieken, om samen met de patiënt bij te dragen aan het proces van tijdig reflecteren op wensen en doelen voor toekomstige zorg en dit dan ook transmuraal te delen met de huisarts. De resultaten hiervan zijn zowel voor de patiënt, naasten en professional duidelijk zeer positief; zowel in ervaren tevredenheid als in effectiviteit bij het verhelderen van behandelwensen, en daarop volgend, -grenzen.
Maar nog belangrijker is dat het goede gesprek wordt gevoerd met patiënt en hun naasten. Het niet erkennen van de waarde van deze gesprekken met een bekostiging om de organisatie ervan blijvend mogelijk te maken toont aan dat de NZA in het oude denken blijft hangen. Blijkbaar is het goede gesprek geen taak die valt binnen de medisch-specialistische zorg. Het wordt van ons verwacht dat we “iets doen”, en niet “iets laten”. Deze visie is wat ons betreft kortzichtig, zeker in het licht van het Integraal Zorgakkoord. We moeten gezamenlijk de stap maken naar waardegedreven en passende zorg en los komen van het productiegedreven zorglandschap. Wij horen graag wat de onderbouwing is van dit besluit van de NZa, en hoe de NZa de weg vooruit in het palliatieve zorglandschap voor zich ziet.
PZP is een gedeelde verantwoordelijkheid en daar hoort een transmuraal gedeelde, structurele betaaltitel bij. Daar zullen we ons hard voor blijven maken binnen en buiten Ziekenhuis Gelderse Vallei, samen met ons netwerk."
Henk Jan Schuijt (hoofdonderzoeker traumageriatrie) en Detlef van der Velde (traumachirurg) vertellen over het belang van verdere implementatie proactieve zorgplanning (PZP) in de medisch specialistische praktijk:
Detlef van der Velde
“Onze werkgroep proactieve zorgplanning in het St. Antonius Ziekenhuis zet zich in voor een eenduidige aanpak van deze gesprekken in het ziekenhuis en in de regio. Ons doel is dat PZP-gesprekken een vanzelfsprekend onderdeel worden van de (ouderen)zorg. Daarvoor moet ook het proces rondom deze gesprekken op een goede manier worden ingericht. Op die manier maken we de zorg persoonsgerichter, want we kunnen dan de zorg leveren die het beste aansluit bij de wensen en behoeften van de patiënt. Het is ook een antwoord op de toenemende zorgvraag. Hoe beter we in staat zijn passende zorg te leveren, hoe beter we de zorg toegankelijk kunnen houden.
We zijn erg blij dat proactieve zorgplanning opgenomen is in het meerjarenbeleidsplan van ons ziekenhuis. Maar financieel is dit alleen haalbaar als er een duidelijke vergoedingsstructuur komt. Deze gesprekken vereisen namelijk een investering. PZP vereist scholing en bevorderen van competenties bij zorgprofessionals, voordat zij bekwaam zijn. Ziekenhuizen hebben te maken met allerlei financiële uitdagingen; het ontbreken van structurele bekostiging voor deze gesprekken is een belangrijke belemmerende factor voor de implementatie.”
Bas Bekkers, cardioloog Bernhoven:
- Wat betekent dit voor jouw praktijk? Voor de cardiologische praktijk betekent dit helaas stilstand om palliatieve zorgverlening beter in te bedden in de dagelijkse zorg voor patiënten met hartfalen. Palliatieve zorgverlening en proactieve zorgplanning (PZP) gebeurt nu nog te weinig bij patiënten met hartfalen. Grote belemmeringen zijn o.a. een huidige cultuur van doorbehandelen en gebrek aan tijd en communicatieve vaardigheden het goede gesprek aan te gaan. Daarnaast weten patiënten zelf vaak verrassend weinig over hun ziekte, beloop en prognose. Er bestaat echter wel de behoeft het gesprek hierover aan te gaan. Dit goede gesprek over prognose, wensen mogelijkheden is waardevol, tijdrovend en leidt tot passende zorg, betere kwaliteit van leven, minder angst en is bovendien kostenbesparend door minder onnodige ziekenhuisopnames. Vergoeding voor proactieve zorgplanning en palliatieve zorgverlening is een van de belangrijke factoren die kunnen helpen de cultuur van doorbehandelen te veranderen en zo palliatieve zorg beter in te bedden in onze dagelijkse cardiologische praktijk.
2. Hoe is de bekostiging van jouw PZP-poli nu geregeld en wat gaat het betekenen dat een echt goede financiële structuur er (voorlopig) niet gaat komen? Cardiologie kent nu geen specifieke PZP-poli, terwijl palliatieve zorgverlening en PZP uitermate belangrijke onderdelen zijn van de begeleiding van patiënten met hartfalen. De komende jaren zal de prevalentie van patiënten met hartalen door vergrijzing verder toenemen, en dus inclusief de behoefte aan PZP-gesprekken. In het verleden zijn door de Nederlandse Vereniging van Cardiologie (NVVC) meerdere wijzigingsverzoeken voor PZP en palliatieve zorgverlening ingediend maar steeds afgewezen door de NZa. Gezien het generalistische karakter van palliatieve zorgverlening werd door de NZa destijds gesteld dat dit valt onder standaardzorg voor patiënten met hartfalen en daarmee onder de standaard DBC hartfalen (302 en 303). Meerdere PZP-gesprekken zijn dynamisch, arbeidsintensief, vergen tijd en goede afstemming met patiënten, hun naasten en de eerste lijn (huisartsen). Deze gesprekken kunnen goed gedaan worden door een verpleegkundig specialist of physician assistant die de patiënten vaak al jaren kennen en begeleiden op de hartfalenpoli. Helaas is de huidige DBC-vergoeding voor hartfalen, zoals de NZa heeft voorstelt, gewoonweg ontoereikend. Tijd voor het goede gesprek kost nu eenmaal geld. Ik vrees dat als dit niet verandert, dan zal inbedding van palliatieve zorgverlening en PZP vertraagd zijn weg vinden in de cardiologische praktijk.
Fabienne Warmerdam, internist ziekenhuis Zuyderland Sittard/Geleen:
Wij hebben bij ons de Time To talk. Maar die hebben we nog in de onderhandeling zitten met CZ. Het is een facultatieve prestatie en geen reguliere betaaltitel. En het is een mooie betaaltitel waar wel een aantal voorwaarden aan zitten waarmee wij bij ons een kwaliteits-vereiste hebben gekoppeld aan uitbetaling. Dat maakt de drempel wat hoger maar hopelijk uiteindelijk wel gedwongen een beter resultaat. Als je de structurele implementatie van PZP in de 2de lijn laagdrempelig en op grote schaal wil stimuleren heeft een simpeler construct de voorkeur. Maar dan wel een die echt het verschil maakt.
Dan wil je een ad-on (dus geen dubbel consult zoals nu werd voorgesteld, want dat doet er in de meeste arbeidsintensieve DOT’s in de 2de lijn niet veel toe; de onco-DOT bijvoorbeeld zitten al vol met het aantal consulten dat de oncoloog sowieso al doet). Het nadeel is dat je moeilijk kan aantonen dat je een fatsoenlijk PZP-gesprek hebt gevoerd zolang de IZP’s niet digitaal te volgen zijn. En dat maakt controle op de AD-ON dan weer lastig. Dan kunnen mensen dus declareren zonder de gewenste inspanningen; een NTBR-formuliertje invullen dekt de lading natuurlijk niet. Dus wat dat betreft snap ik de NZa wel dat ze daar wat voorzichtig mee zijn. Als straks het IZP homogeen en digitaal is kan je aan de hand van de bouwstenen zien of het IZP afdoende is gevuld, denk ik Dan is het makkelijker om er een prijskaartje aan te hangen.
Verder natuurlijk wel jammer dat het proces zo teleurstellend is; een voorstel na 3 jaar waar niemand wat aan heeft en wat ook nog eens niet doorgang vindt…