Richtlijncommissie: "Palliatieve sedatie is een complexe medische indicatie en handeling en daarom ligt verantwoordelijkheid bij artsen".

**Palliatieve sedatie starten blijft enkel voorbehouden aan artsen** De richtlijncommissie die de richtlijn Palliatieve sedatie heeft herzien vindt dat palliatieve sedatie expliciet voorbehouden moet blijven aan artsen omdat het om een complex-medische indicatiestelling en behandeling gaat, blijkt uit de beantwoording op vragen vanuit Carend. Deze stellingname heeft het afgelopen jaar geleid tot een groot conflict met V&VN, de beroepsorganisatie van onder andere verpleegkundig specialisten, die ook graag gezien had dat verpleegkundig specialisten de indicatie hadden mogen stellen. Ingewijden geven aan dat de discussie tot op het hoogste niveau gevoerd is. De richtlijn is inmiddels geautoriseerd door een groot aantal betrokken beroepsverenigingen. V&VN heeft daarop besloten de richtlijn niet te autoriseren en aangekondigd met een eigen [leidraad](https://www.venvn.nl/nieuws/v-vn-komt-met-leidraad-indicatiestelling-palliatieve-sedatie-voor-verpleegkundig-specialisten/) te komen. Het conflict kwam naar buiten nadat richtlijnbeheerder IKNL de herziene [richtlijn](https://palliaweb.nl/richtlijnen-palliatieve-zorg/richtlijn/palliatieve-sedatie) Palliatieve Sedatie eind juni na een lange vertraging publiceerde. Alom wordt bevestigd dat de herziening heeft geleid tot een sterke verbetering van deze belangrijke richtlijn, zoals Carend al eerder [berichtte](https://carend.nl/artikel/herziening-richtlijn-palliatieve-sedatie). Dinsdag aanstaande organiseert Carend een speciaal [webinar](https://carend.nl/webinars#herziene-richtlijn-palliatieve-sedatie) om deze cruciale wijzigingen door te nemen. **Onrust** Het niet autoriseren van de richtlijn leidt tot veel onrust onder de beroepsgroep van verpleegkundig specialisten. De onrust is voor Carend voldoende reden om betrokken partijen, de Richtlijnencommissie, KNMG (artsenorganisatie) en IKNL (Integraal Kankercentrum, beheerder van de richtlijn) te bevragen over dit conflict. ----- **Vragen aan IKNL** *Wij begrijpen dat de richtlijn in maart 2021 al klaar was, maar dat de richtlijn uiteindelijk pas in juni 2022 is gepubliceerd. Wat is de reden van deze vertraging?* *IKNL*: De Multidisciplinaire Richtlijn Palliatieve sedatie is in november 2020 de eerste commentaarfase in gegaan.Tot aan maart 2021 zijn daar reacties op gekomen. Het verwerken van de reacties heeft vanwege de omvang van de aanpassingen en de zorgvuldigheid in het proces tot november 2021 geduurd. Wegens de hoeveelheid en het belang van de wijzigingen, is toen door de kerngroep besloten om in november 2021 een extra commentaarfase in te lassen. Na wat laatste aanpassingen is de richtlijn vervolgens van 2 maart tot 15 april 2022 ter autorisatie aangeboden. De periode daarna tot aan publicatie is gebruikt om zeer zorgvuldig de communicatie af te stemmen met alle partijen. *Hoe vindt de autorisatie van zo’n richtlijn plaats?* *IKNL:* De autorisatie van een richtlijn is de formele bekrachtiging van de verenigingen, waarmee de richtlijn onderdeel wordt van de beroepsstandaard. Alle verenigingen die betrokken zijn bij de ontwikkeling/herziening van een richtlijn, zowel in de werkgroep als in de klankbordgroep, ontvangen een verzoek om de richtlijn te autoriseren. Zij krijgen doorgaans zes weken de tijd om de richtlijn te autoriseren. Na autorisatie zijn de betrokken verenigingen gezamenlijk eigenaar geworden van de richtlijn. Deze Multidisciplinaire richtlijn palliatieve sedatie is geautoriseerd door een groot aantal beroepsverenigingen, waaronder de NHG (huisartsen), Verenso (specialisten ouderengeneeskunde), NIV (internisten), NAPA (phycisian assistants) en de NVALT (longartsen). ----- **Vragen aan de Richtlijnencommissie** *V&VN heeft besloten de richtlijn niet te autoriseren. Zij geven aan dat dit komt doordat verpleegkundig specialisten niet de indicatie mogen stellen voor palliatieve sedatie en dat had deze beroepsvereniging wel graag gewild. Wat is de reden dat verpleegkundig specialisten niet deze indicatie mogen stellen?* *Richtlijncommissie:* Als het gaat om de zorg voor ernstig zieke patiënten met meerdere complexe symptomen staat de multidisciplinaire aanpak voorop: artsen, verpleegkundigen en andere zorgprofessionals komen in nauwe samenwerking met elkaar tot de best mogelijke zorg om het lijden van deze patiënten zo goed mogelijk te verlichten. Het indiceren en uitvoeren van palliatieve sedatie is een complexe medische handeling, vandaar dat de verantwoordelijkheid voor de indicatie bij artsen ligt. Zo moet je kunnen inschatten of het lijden op geen andere manier te verlichten is en of de verwachting is dat iemand binnen 14 dagen komt te overlijden. Dit zijn inschattingen waarbij ook de medische kennis van artsen noodzakelijk is. *Wat is de status van de richtlijn nu een van de beroepsorganisaties de richtlijn niet autoriseert? Is deze nu wel rechtsgeldig?* De werkingssfeer van een richtlijn geldt voor elke betrokken beroepsgroep, ongeacht of die beroepsgroep de richtlijn heeft geautoriseerd. Elke zorgprofessional moet in principe handelen volgens een richtlijn (mits die beschikbaar is), maar mag in bijzondere situaties gemotiveerd afwijken van (elementen van) de richtlijn. *In veel zorginstellingen en ook de thuissituatie zijn verpleegkundig specialisten vaak de hoofdbehandelaar, waarbij een huisarts, medisch specialist of specialist ouderengeneeskunde op de achterhand beschikbaar is. Zijn verpleegkundig specialisten bij bewezen bekwaamheid in de palliatieve zorg niet bij uitstek degenen die deze indicatie wel kunnen stellen? Zo nee, waarom niet?* *Richtlijncommissie*: Zie boven. ----- **Vragen aan KNMG** *V&VN heeft aangegeven met een eigen [leidraad](https://www.venvn.nl/nieuws/v-vn-komt-met-leidraad-indicatiestelling-palliatieve-sedatie-voor-verpleegkundig-specialisten/) te komen. Zij schrijven in bijgaand [artikel](https://www.venvn.nl/nieuws/v-vn-komt-met-leidraad-indicatiestelling-palliatieve-sedatie-voor-verpleegkundig-specialisten/): “Volgens het wettelijk kader taakherschikking ben je als verpleegkundig specialist zelfstandig bevoegd in je eigen expertisegebied mits je bekwaam bent. Als je op dit moment al indiceert als verpleegkundig specialist, dan kun je er in afwachting van de leidraad voor kiezen om dit te blijven doen. Het is nog onduidelijk hoe een (tucht)rechter zal oordelen. Bij eventuele klachten of procedures in de periode dat de leidraad nog niet beschikbaar is, zorgt V&VN indien nodig voor juridische ondersteuning.”* *Wat vindt de KNMG van bijgaand advies?* De werkingssfeer van een richtlijn geldt voor elke betrokken beroepsgroep, ongeacht of die beroepsgroep de richtlijn heeft geautoriseerd. Elke zorgprofessional moet in principe handelen volgens een richtlijn (mits die beschikbaar is), maar mag in bijzondere situaties gemotiveerd afwijken van de (elementen van de) richtlijn. Het is aan de V&VN om haar leden te adviseren. *Gaat de KNMG actie ondernemen als men zich niet aan de recent herziene richtlijn houdt?* *KNMG*: "Het is aan toezichthouders om eventueel actie te ondernemen als een individuele zorgverlener zich niet aan een richtlijn houdt. Dit is geen taak van de KNMG." *Heeft de KNMG deze leidraad al ingezien? Wat vindt de KNMG van de te verwachten leidraad van V&VN?* *KNMG*: "De KNMG heeft deze leidraad niet ingezien." *Er is veel onrust ontstaan onder verpleegkundig specialisten. Is er nog een kans dat er toch weer nieuwe gesprekken komen over de herziene richtlijn? Gaat de KNMG nog actie ondernemen naar de verpleegkundig specialisten?* *KNMG:* "We hebben meerdere malen bestuurlijk overleg gehad met IKNL en V&VN om gezamenlijk na te gaan welke knelpunten het niet kunnen indiceren oplevert in de praktijk. Er is gezocht naar oplossingen binnen de huidige wet- en regelgeving. Er hebben meerdere aanpassingen plaatsgevonden. Helaas heeft dat niet geleid tot autorisatie door V&VN. Wij betreuren dit ten zeerste. De richtlijn is nu vastgesteld. Echter, richtlijnontwikkeling en -herziening is een cyclisch proces. Na verloop van tijd kan het noodzakelijk zijn om (onderdelen van) de richtlijn aan te passen aan de actualiteit. Deze verantwoordelijkheid ligt bij de eigenaren van de richtlijn." ----- **Webinar 30 augustus** Gezien de onrust onder individuele beroepsbeoefenaren heeft Carend gevraagd aan V&VN en aan de richtlijnencommissie om tijdens het webinar over deze belangrijke wijzigingen op 30 augustus, ook in debat te gaan over de oorzaken en de gevolgen van het niet-autoriseren van de richtlijn. Namens de verpleegkundig specialisten zal verpleegkundig specialist [Inge Rinzema](https://venvnvs.nl/organisatie/samenstelling-bestuur/inge-rinzema/) het woord voeren en namens de richtlijncommissie huisarts [Carel Veldhoven](https://carend.nl/artikel/vice-voorzitter-richtlijncommissie-bij-webinar-herziene-richtlijn-palliatieve-sedatie). Hierna zal Sabine Netters de wijzigingen presenteren en zal Carel Veldhoven nog aanvullend commentaar geven. De avond vindt plaats op 30 augustus van 20.00 tot 22.00 uur, is toegankelijk voor iedereen. Voor zorgverleners is accreditatie toegekend. Inschrijven kan via bijgaande [link](https://carend.nl/webinars#herziene-richtlijn-palliatieve-sedatie).