In de stervensfase en de dagen die eraan voorafgaan komen alle aspecten van palliatieve zorg samen. De laatste aanpassingen worden gedaan, geanticipeerd op mogelijke factoren die het sterfbed kunnen verstoren en alles wordt in het werk gesteld om de stervende en diens naasten zo goed mogelijk te ondersteunen. Er zijn vaak geen grote maatregelen meer nodig of wenselijk. Het zit hem juist in de kleine en subtiele dingen, die aandacht hebben voor wat de patiënt en diens naasten beweegt. Complementaire zorg kan daarbij een echte weldaad zijn.
Geurige oliën kunnen troost bieden, een prettige(r) omgeving creëren en bijdragen aan het verlichten van angst en stress. Ze kunnen daarnaast aantoonbaar toegepast worden bij pijn, voor huid- of mondzorg. Een compassievolle lichte handinwrijving kan iedereen leren en kan diepe rust en troost brengen. We spreken de zintuigen aan met subtiel toegepaste geur, aanraking, warmte of klank.
En ook al klinkt dat gemakkelijk en vanzelfsprekend, er zijn echt wel zaken waar je rekening mee moet houden om het comfort en de veiligheid ook te waarborgen, juist in het laatste stukje.
Natuurlijk is er ook aandacht voor naasten zoals een geurcompositie om het waken te verlichten, een aandachtsvolle aanraking of voetenbad. Jij als zorgverlener wordt evenmin vergeten, want complementaire zorg kan ook jou ondersteunen en in je kracht zetten. Madeleine illustreert in haar workshop hoe het kleine een groot verschil kan maken voor alle betrokkenen in die laatste dagen en uren.
Over Madeleine Kerkhof
Madeleine is hoofddocent en bestuursvoorzitter van Kicozo, het Kennisinstituut Integratieve en Complementaire Zorg.
Ze heeft haar wortels in de verpleegkunde en is inmiddels zo’n 30 jaar een wereldwijd gerespecteerd expert en opleider op het gebied van Integrative Nursing, waarin zij scholingen en advies geeft over evidence en experience based complementaire zorg als onderdeel van integratieve zorg.
Zij ontwikkelde het innovatieve Aquazorg zorgconcept met ondermeer de Koele Buikwassing™ bij obstipatie.
Madeleine is de schrijver van de in 2023 op Pallialine gepubliceerde Handreiking Complementaire Zorg in de Palliatieve Fase, meer specifiek de aromazorg en aquazorg handreiking en leverde het massage protocol. Ze is daarnaast van de handvatten rond aromazorg op de gerenommeerde website kanker.nl.
Madeleine heeft diverse artikelen en posters op haar naam staan. Daarnaast is ze de auteur van diverse zeer gewaardeerde studieboeken waaronder “Complementaire Zorg in de Palliatieve Zorgverlening” (2016) en “Klinische AromaZorg, Aromatherapie voor Zorg en Praktijk” (2020).
Madeleine is lid van en actief binnen diverse nationale en internationale beroepsorganisaties.
Zij was in 2019 een van twee genomineerden voor de prestigieuze Lifetime Achievement Award van de Association of International Aromatherapists (VS).