Tijdens de piek van de coronacrisis realiseerde vrijwel iedereen zich ineens wat een groot goed gezondheid is. Werden zieken mensen eerder niet altijd begrepen, nu sloeg velen de angst om het hart. Niemand bleek immuun voor de gevolgen van Covid-19. Reguliere controles gingen niet door, operaties werden afgezegd. Het was ongewoon stil op de SEH’s.
Artsen en verpleegkundigen stonden enorm onder druk, dag in dag uit. We herinneren ons de hartverscheurende verhalen. Schrijnend was ook dat mensen geen afscheid konden nemen van hun dierbaren. Terwijl ik luisterde naar een IC-arts die vertelde hoe hij deze pijn probeerde te verlichten (o.a. door foto’s van dierbaren op te hangen en patiënten te laten videobellen) moest ik denken aan een gebeurtenis tijdens mijn opleiding tot longarts.
Ik liep IC-stage en begeleidde een vrouw van in de vijftig met recent gediagnosticeerde longkanker. De enige optie op herstel was een operatie. Vol goede moed ging zij het operatietraject in, gesteund door haar man. Ze waren een hecht team. Tijdens die operatie bleek de tumor groter dan verwacht waarna haar rechter long werd verwijderd.
Na de operatie kwam ze op de IC. We dachten dat ze daar een paar dagen zou blijven maar dat pakte anders uit. Ze bleef in coma. Dagelijks voerde ik gesprekken met haar echtgenoot. Hij vertelde dat het geloof een belangrijke rol in hun leven speelde. Hij had er alle vertrouwen in dat het weer goed zou komen. De man zat naast het bed van zijn vrouw, hield haar hand vast en praatte tegen haar. Hij vertelde me dat zijn vrouw deel uitmaakte van een hecht vriendinnengroepje. Ze deelden veel samen.
Na twee weken werd besloten om de beademing te stoppen. Het was medisch niet meer verantwoord om de behandeling voort te zetten. Haar echtgenoot had het er enorm moeilijk mee en huilde. Hij worstelde met zijn geweten, geloof en gevoel waren met elkaar in gevecht. Hij stemde met veel moeite in maar wilde wel de dominee erbij hebben en haar vier goede vriendinnen. Dat was een alleszins redelijke voorwaarde.
'Ik eiste dat de apparatuur nog even werd aangezet om haar naasten menswaardig afscheid te kunnen laten nemen'
Nog voordat ik het gesprek had afgerond riep een anesthesist mij op de gang en deelde mij mee dat de stekker er zo uit ging. Ik eiste dat de apparatuur nog even werd aangezet om haar naasten menswaardig afscheid te kunnen laten nemen. Ik was nog maar een assistent en werd later op het matje geroepen. Dat kon me niets schelen, al was ik uit de opleiding gezet dan had ik het toch gedaan. Op dat moment telden menselijke waarden voor mij. Gelukkig werd mijn verzoek ingewilligd.
De dominee en de vriendinnen werden gebeld en er werd een ingetogen afscheidsceremonie gehouden. De echtgenoot nodigde mij uit om erbij te zijn. Ik vond het heel bijzonder dat ik bij zo’n intieme gebeurtenis mocht zijn. Het is al dertig jaar geleden maar het was zo indrukwekkend dat ik het nooit vergeten ben.
Nadat iedereen iets gezegd had sprak haar man als laatste. Ze lag er verkrampt bij, haar gezicht gespannen. Hij hield haar hand vast en zei: ‘Lieve schat, het is goed, je hebt je best gedaan. Je mag loslaten, je mag gaan.’ Het gezicht van de vrouw ontspande volledig en haar ademhaling werd rustiger. Het leek alsof er een glimlach verscheen. De beademingsapparatuur werd gestopt en kort daarna overleed ze vredig. Die twee uur extra maakten dat ze op een menswaardige manier kon sterven. Ook voor haar echtgenoot betekende dat veel, zo bleek uit zijn bedankbrief.
'Mensen in coma krijgen waarschijnlijk nog dingen mee'
Wat ik wil meegeven is dat mensen in coma waarschijnlijk nog dingen meekrijgen. Niemand weet precies wat. Daarom is het goed dat IC-verpleegkundigen tegen mensen aan de beademing vertellen wat ze doen. Dit maakt mensen in die tragische omstandigheden hopelijk wat rustiger.
Afbeelding van Prawny via Pixabay
