Meer comfort met complementaire zorg in de stervensfase

Auteur: Madeleine Kerkhof, verpleegkundig expert en docent complementaire zorg
29.10.2024
Meer comfort met complementaire zorg in de stervensfase
Auteur: Madeleine Kerkhof, verpleegkundig expert en docent complementaire zorg
29.10.2024

Ik ken haar al jaren. Ze is een tijdje patiënt geweest in mijn praktijk voor verpleegkundige complementaire zorg. Lang nadien krijgt ze de diagnose darmkanker en gaat vol in de behandelingen die veel bijwerkingen geven. Af en toe mag ik iets voor haar doen om deze te verlichten. Overtuigd dat zij gaat genezen gaat ze met veel moed en doorzettingsvermogen haar weg. Zij en haar familie weten me te vinden als ze mij nodig hebben voor aanvullende zorg. En dat gebeurt. Haar zoon Ronald belt mij op een dag en vertelt dat Tilly in een hospice is opgenomen. Ik ga haar direct bezoeken, waarbij ik haar even warm knuffel. De tranen komen en ze vertelt hoe moeilijk ze het vindt nu toch bij haar eindstation te zijn aangekomen. Ik luister en laat haar haar verhaal doen, terwijl we hand in hand aan de tafel in haar kamer zitten.

Na enkele weken, en kort voordat ik met mijn partner naar de VS vlieg voor een congres, komt Tilly’s zoon op weg naar zijn moeder bij me langs. Hij vertelt dat het niet zo goed gaat, dat Tilly erg zwak en ook wat benauwd is. Haar voorgeschiedenis kennende kies ik een combinatie van geschikte essentiële oliën die bewezen effectief zijn en aansluiten bij Tilly’s voorkeuren. Ik geef de geurige compositie met gebruiksadviezen aan hem mee. Zodra hij wegrijdt zegt mijn gevoel mij dat ik beter gauw bij Tilly langs kan gaan omdat ik haar waarschijnlijk niet meer in leven ga zien na terugkeer uit Amerika.

Als ik daags erna aankom bij het hospice verwelkomen Tilly’s zonen, schoondochter en echtgenoot mij in de intimiteit van hun midden. Waar ze in de afgelopen weken nog vaak half rechtop in bed genoot van de zon op haar gezicht, ligt ze nu op haar rechterzijde met haar gezicht naar het raam. In het diffuse licht van die dag lijkt ze daarin op te gaan. Voor haar ligt een handdoek met daarop een aromapatch met een paar druppels van de olie die ik voor haar had samengesteld en die haar al snel rust, lucht en ruimte gaven. Ronald biedt zijn stoel aan, vlak bij zijn moeder. Zo kan ik dicht bij haar zijn, haar gezicht even aanraken en zachtjes een paar woorden tegen haar zeggen. Ze is duidelijk in haar laatste uren, met haar ogen half open maar ver weg. Ik ben diep ontroerd wanneer ze mij een moment helder aankijkt en er een vage glimlach om haar mond verschijnt. Na een paar minuten neem ik afscheid van haar, zonder verdere woorden, maar met mijn hart, en wens iedereen veel kracht en sterkte. Een uurtje later overlijdt Tilly in alle rust met haar familie aan haar zijde. 

Wat een eer om even mee te mogen lopen aan ieders zijde, en wat ben ik blij haar zoveel comfort te hebben mogen geven. Dank je wel Tilly en familie.


Madeleine Kerkhof is een van de sprekers op het congres 'Zorg rond de stervensfase' op zes november in Jaarbeurs Utrecht.