Vandaag werd door IKNL na zeer uitgebreide revisies de herziene richtlijn Zorg in de stervensfase gepubliceerd. Deze richtlijn is bedoeld voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor volwassen patiënten in de stervensfase en biedt aanbevelingen over de zorg vanaf het moment waarop het overlijden zich onafwendbaar aandient naar de verwachting van het interdisciplinaire zorgteam. Dat betreft vaak maximaal de laatste zeven dagen van het leven, zoals gesteld in het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland. De richtlijn is tot stand gekomen met input van zorgprofessionals en patiënten en naasten en gebaseerd op de meest recente inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. IKNL is als procesbegeleider betrokken bij de richtlijnen palliatieve zorg, zo ook bij deze richtlijn.
Recent werd de voorzitter van de richtlijncommissie, Lia van Zuijlen, al geinterviewd over deze richtlijn door de website van de Dutch Health Hub. Lees hier meer.
Wat verstaan we onder de stervensfase?
Zorg in de stervensfase is één van de richtlijnen voor zorgverleners. Deze biedt aanbevelingen over de zorg vanaf het moment waarop het overlijden zich onafwendbaar aandient. Dat betreft veelal maximaal de laatste zeven dagen van het leven, zoals gesteld in het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland. Deze richtlijn richt zich dan ook op de zorg die ingezet wordt als de verwachting van het interdisciplinaire zorgteam is dat de patiënt binnen een week zal komen te overlijden.
Uitgebreider
De herziene richtlijn Zorg in de stervensfase is op alle punten uitgebreider dan de oude richtlijn en benadert alle aspecten rondom de stervenfase, zoals het markeren van de stervenfase, de voorlichting aan patiënt en naasten, waken, psychosociale en spirituele zorg, het verlichten van symptomen die veel voorkomen in de stervensfase en de zorg voor de zorgverleners. Interdisciplinaire samenwerking staat daarbij steeds centraal.
Belangrijkste wijzigingen
De richtlijn is op een aantal punten vernieuwd ten opzichte van de oude richtlijn:
- Evidence based onderbouwing van de aanbevelingen in de richtlijn. Er is systematisch literatuuronderzoek gedaan naar de volgende onderwerpen: markering, reutelen (preventie en behandeling), pijn en opioïden bij dyspneu. Deze zijn uitgewerkt volgens de evidence-based methodiek GRADE.
- Overwegingen ten aanzien van het toedienen van vocht en voeding in de stervensfase worden uitgebreider beschreven.
- Meer praktische handvatten voor zorgverleners bij zorg voor mensen in de stervensfase.
- Meer aandacht voor culturele aspecten bij zorg in de stervensfase.
- Expliciete aandacht voor psychosociale en spirituele zorg.
- Verbinding met andere palliatieve zorg richtlijnen.
Meer informatie
De herziene richtlijn Zorg in de stervensfase is te vinden op Pallialine. In de app PalliArts, die gratis te downloaden is voor Android en iOS, is een samenvatting van de richtlijn te vinden, net als in de webshop van IKNL. Daar is ook de folder over de stervensfase verkrijgbaar. Meer informatie over Zorg in de stervensfase en ondersteunende middelen zijn te vinden op de themapagina over deze fase op Palliaweb. Patiëntinformatie over dit onderwerp is te vinden op de website overpalliatievezorg.nl.
Carend Congres
Aanstaande woensdag presenteert professor Lia van Zuijlen de nieuwe richtlijn op het – Carend - Congres ‘zorg in de stervensfase’ in de Jaarbeurs in Utrecht. Er zijn nog kaarten voor dit evenement beschikbaar! Op 15 en 16 november wordt de richtlijn ook besproken op het Symposium New Perspectives on Best Care for the Dying Person In Rotterdam