“In dit interview praten we niet over de ziekte, niet over de dood, maar over jouw leven.” Dat is bovenal het motto van de gesprekken die ik voer voor Stichting Komma. Een levensverhaal op beeld achterlaten voor de kinderen van een ongeneeslijk zieke ouder. Maar soms wordt er tóch even gepraat over die ziekte, hoe die het leven binnenwalst en dat dit soms rake inzichten geeft.
Ik ben onderweg naar een interview voor Stichting Komma, zoals ik die al vaker heb gedaan. Een gesprek met een ongeneeslijk zieke ouder. Iedere keer is zo’n gesprek anders, je weet niet bij wie je terechtkomt en waar het naartoe zal leiden. Deze keer ligt het voor mij anders. Persoonlijker.
Ik ben op weg naar Eva, een vrouw van mijn eigen leeftijd, met kinderen in exact de leeftijd van mijn kinderen. In tegenstelling tot eerdere gesprekken is ze geen onbekende. Nog niet zo lang geleden interviewde ik Eva ook, voor een televisieserie, maar dan in haar rol als arts. Een gedreven arts, een vriendelijke en doortastende vrouw, die dagelijks knokt voor de gezondheid van haar patiënten. Soms balancerend op de rand van het leven. Nu staat ze daar zelf op die rand. Het raakt me, het houdt me een verblindende spiegel voor. Gezondheid is een kwetsbaar en menselijk feit, het leven is niet maakbaar, ook niet als je zelf arts bent.
Het leven overkomt en gebeurt je. Ik realiseer me dat dit precies de essentie is wat het leven de moeite waard maakt om het ten volle te leven. De vergankelijkheid. Zelfs als die veel te vroeg komt. Het wordt me als een cliché maar weer eens onder mijn neus gedrukt.
Het gesprek met Eva is een van de vrolijkste en meest optimistische tot nu toe. Ze bruist, lacht, lééft en samen met haar man Martijn herbeleeft ze die prachtige en ook uitdagende momenten uit hun leven tot nu toe. En dan op het eind krijgt het gesprek een bijzondere wending. Martijn neemt het gesprek van me over en stelt zijn vrouw een directe vraag. “Ik weet dat we in dit gesprek in principe niet over het ziekzijn zouden praten, maar hoe ervaar jij eigenlijk déze periode? ….” Eva denkt even na en doet dan een rake uitspraak. “Het klinkt een beetje gek, maar het is misschien wel de mooiste periode van mijn leven. Doordat ik minder ben gaan werken ben ik meer thuis en heb ik eigenlijk een veel betere balans tussen werk en thuis gevonden. Dat was nooit zo gelopen als ik niet ziek was geworden. We zijn samen meer bewust gaan leven, herinneringen gaan maken. Ik zie veel meer wat echt waardevol is, de mensen waar je van houdt, die om je heen staan. En dat het de moeite waard is daar tijd en energie aan te besteden.”
Een stilte valt, een liefdevolle glimlach en intense blik. Het leven is niet maakbaar, het overkomt je. En de echte waarde openbaart zich soms pas balancerend op de rand van het leven.
Stichting Komma helpt ongeneeslijk zieke ouders hun levensverhalen kosteloos vast te leggen in een interview op beeld. Als blijvende herinnering voor hun kinderen en naasten. Sander de Hosson, longarts en mede-oprichter van Carend is ambassadeur van Stichting Komma.