De gesprekken die wij met de ouders voeren, emotioneren mij elke keer weer. En soms komt een verhaal harder binnen dan anders. In het geval van Sandra’s levensverhaal raakte één specifieke zin mij heel erg. Het is een zonnige dinsdagmiddag als ik aanbel bij het huis van Sandra in Friesland. We zijn hier om haar levensverhaal op beeld vast te leggen door middel van een lang interview. Binnen is de sfeer iets minder zonnig: de hond gromt naar de camera en Sandra is zenuwachtig. Als ik haar vraag of ze het spannend vindt, zegt ze dat ze er best wel tegenop ziet om haar verhaal te vertellen omdat haar leven veel pijnlijke periodes kent. Het meeste verdriet heeft ze van het feit dat haar dochters op jonge leeftijd uit huis zijn geplaatst.
In het anderhalf uur durende gesprek vertelt Sandra over haar leven: van het stoere meisje dat hutten bouwde en kattenkwaad uithaalde, tot haar onzekerheden en de moeizame band met haar moeder. Ze vertelt over haar droom om zelf moeder te worden, hoe ze genoot van haar zwangerschappen en dat ze zeker wist dat ze dochters zou krijgen. Vanaf dag één hield ze zielsveel van haar 'pittige meiden'. Twee jaar later liep Sandra’s relatie spaak en ging het niet goed met haar. Uiteindelijk werden haar dochters op jonge leeftijd uit huis geplaatst. Dat is nu 11 jaar geleden.
Sandra krijgt tranen: ‘Ik zie ze niet veel, maar zij zijn de lichtpuntjes in mijn leven.’ En dan zegt ze die ene zin: ‘Weet je, ik ben moeder, maar ik mag geen mama zijn.’ Er valt een stilte. Moeder, maar geen mama. Dat zijn woorden die ik in m’n hoofd een paar keer moet herhalen om ze echt te begrijpen. Je wordt moeder als je een kind krijgt, je bent mama als je je kind door het leven mag loodsen. Mama zorgt, mama troost, mama helpt, ontfermt, beschermt, zet haar kind op de eerste plek. Ik ben moeder van twee dochters en vind het een voorrecht dat die heerlijke meiden mij mama noemen. De hele wereld mag mij Inge noemen, maar alleen mijn dochters mogen mama zeggen. En dan voel ik de pijn van Sandra’s woorden. Ze is dus wel moeder maar mag geen mama zijn. Daardoor mist ze een groot deel van de levens van haar dochters. En haar dochters missen een groot deel van haar leven. Daarom is het voor haar zo belangrijk om haar levensverhaal voor haar dochters vast te leggen. Zo kunnen de meiden -mochten ze dat willen- op latere leeftijd alsnog hun moeder beter leren kennen en begrijpen. Op de terugweg naar huis dreunt die ene zin nog steeds door in mijn hoofd: moeder maar geen mama.
Deze column is geschreven door Inge Ruigrok, medewerker bij Stichting Komma. Stichting Komma helpt ongeneeslijk zieke ouders hun levensverhalen kosteloos vast te leggen in een interview op beeld. Als blijvende herinnering voor hun kinderen en naasten. Sander de Hosson, longarts en mede-oprichter van Carend is ambassadeur van Stichting Komma.
Foto: I-Stock