Door uw trendwatcher palliatieve zorg
Er is goed nieuws voor iedereen die leeft. Sterven is weer helemaal trending! Jaarlijks sterven zo’n 170.000 mensen in Nederland, en dat worden er steeds meer. Niet alleen het aantal sterfgevallen stijgt, maar ook de manier waarop we sterven is behoorlijk veranderd in de afgelopen 20 jaar. Er is ten opzichte van 2005 een verdubbeling te zien in het aantal patiënten dat overlijdt na palliatieve sedatie (nu ±20%). Ook euthanasie wint snel aan terrein. Waar in 2005 in 1,3% van alle sterfgevallen euthanasie werd verricht, was dit in 2023 al 5,4%. Er lijken geen grote veranderingen zijn geweest in de demografie, of in de oorzaken waaraan we doodgaan (één pandemie daar gelaten). En dus lijkt deze trend dus niet zozeer een medische grondslag te hebben, maar meer een maatschappelijke (Rietjes et al. 2019). En dat is interessant.
Palliatieve sedatie is bedoeld als medische oplossing die de arts kan inzetten bij ernstige lichamelijke klachten op het sterfbed die niet voldoende behandeld kunnen worden met reguliere behandelingen. Tegenwoordig is palliatieve sedatie echter een gewild ‘product’ geworden, waar stervenden en hun naasten soms actief om vragen. We willen het liefst overlijden zoals je ziet op televisie. Zo gaat het in de praktijk vaak niet. We zien een stijgende behoefte aan sterfregie, die soms buiten de indicaties valt van medische zorg. Hier ontstaat vraag; en waar vraag is, is aanbod.
We willen het liefst snel en zacht overlijden volgens een strak vooropgezet plan. De dokter moet vooral voorzien in die vraag. En daar wringt de schoen, want de dokter is geen kruidenier… Geen zorgen, want we zien een nieuwe beweging opkomen rondom sterven. Levenseindecoaches en deathfluencers geven u graag advies (ja, ze bestaan echt). Ik voorzie een toename van middel X-ers en andersoortige Drion-doe-het-zelvers. Voor anti-vaxers en gelijkgestemden denk ik juist aan een ‘natural dying’ tegenbeweging, met doodsdoula’s en sterf-shamanen.
Het taboe op sterven is doorbroken (hoera!) en daarmee is de geest uit de fles. Nu moeten we een manier vinden om patiënten tijdig te informeren over sterven, en reële verwachtingen te scheppen rondom dat proces. Laten we daarbij niet in de valkuil vallen van maakbaarheidsillusies! Sterven is een complex, soms onvoorspelbaar proces – verwacht niet dat u het geheel volledig in eigen handen kan nemen.
Weet u al hoe u dood wil?
Op donderdag 3 april 2025 vindt het congres ‘Palliatieve zorg in transitie’ van Carend plaats in het Beatrixtheater in Utrecht. Samen met sprekers zoals Kathryn Mannix, Yvo Smulders, Sander de Hosson en Pim van Lommel zullen we aandacht besteden aan alle domeinen van de transitie in de palliatieve zorg. Meer informatie? Inschrijven? Klik hier.