Uit een registratierapportage van de Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) Nederland en de Associatie Hospicezorg Nederland (AHzN) blijkt dat in de laatste levensfase veel spoed- en crisisopnames in het hospice plaatsvinden. De organisaties roepen op om vrijwilligers eerder in te zetten. Daarnaast melden zij een tekort aan hospicebedden in Nederland. Bijna 7500 aanmeldingen leidden niet tot opname, voornamelijk door een tekort aan bedden.
In de thuissituatie wordt in een kwart van alle gevallen een vrijwilliger ingezet binnen 24 uur na aanmelding. Ruim de helft van alle aangesloten hospices biedt crisisopnames. Dit betreft een opname na acht uur ’s avonds of in het weekend. In totaal ging het in 2023 om 350 opnames.
Carla Aalderink, directeur van VPTZ Nederland, benadrukt het belang van tijdige inzet van vrijwilligers: “Het is jammer dat VPTZ-vrijwilligers in veel gevallen pas laat in de terminale fase worden ingeschakeld. Vroegtijdige inzet zou zowel de patiënt als de naasten ten goede komen. Daarom pleiten wij ervoor dat huisartsen en verpleegkundigen eerder de mogelijkheid van vrijwillige ondersteuning aankaarten. Wij bieden hiervoor een speciale folder aan en organiseren regelmatig webinars voor zorgprofessionals.”
Angela Kallewaard, voorzitter van AHzN, waarschuwt voor de toenemende druk op de zorg: “Met de dubbele vergrijzing en het tekort aan zorgpersoneel zal de druk op de terminale thuiszorg en hospicezorg alleen maar toenemen. Het voorkomen van spoed- en crisisopnames is daarom essentieel om de capaciteit van de formele en informele zorg toereikend te houden.”
Vrijwillige inzet en tekort aan hospicebedden
De rapportage geeft een compleet beeld van de zorg in de laatste levensfase, zowel thuis als in hospices. In 2023 ondersteunden ruim 14.500 vrijwilligers 16.692 cliënten. Van deze vrijwilligers is 73% actief in hospices, 19% ondersteunt thuis, en 8% is actief in beide omgevingen. Deze vrijwilligers besteedden in totaal 1.590.820 uren aan directe zorg, waaronder zorg aan het bed, gastvrijheid en kookactiviteiten.
De rapportage toont ook aan dat er een tekort is aan hospicebedden. Bijna 7.500 aanmeldingen leidden niet tot een opname, voornamelijk door het gebrek aan beschikbare bedden. Daarnaast konden ruim 1.000 aanmeldingen voor vrijwillige ondersteuning thuis niet worden gerealiseerd omdat de cliënt al was overleden.
Conclusie en toekomstperspectief
De gezamenlijke Registratierapportage 2023 van VPTZ en AHzN biedt een waardevol inzicht in zorg in de laatste levensfase en benadrukt de noodzaak van vroegtijdige inzet van vrijwilligers en het aanpakken van capaciteitsproblemen. Het volledige rapport is beschikbaar op de websites van VPTZ en AHzN en zal in juli worden aangevuld met financiële gegevens.
Hieronder is het document te downloaden.