Pas deed ik mee aan een workshop Lotgenieten. Die woordspeling vind ik heel leuk, want het is inderdaad genieten als je bij allemaal mensen met uitgezaaide borstkanker bent. Je hoeft niets uit te leggen, je hoeft niet op je woorden te letten en de anderen schrikken niet van je aangekondigde dood. Het voelde als een warm bad. De workshop ging over emoties: van welke heb je last? Somberheid, angst en ontreddering staan natuurlijk op zo’n lijstje. Daarna kwam de vraag wat je nodig had als je last hebt van dergelijke emoties.
Vervolgens kregen we een bord en een hamer. Ik voelde gelijk welke kant het op ging: je mocht het bord kapot slaan. Om te voorkomen dat de scherven in het rond zouden vliegen werd het bord in een theedoek gewikkeld. Je kon er dus lustig op los meppen en dat deed ik dan ook. Onder de oerkreet “kutkanker” sloeg ik het bord in wel 20 stukken. Dat was nou ook weer niet de bedoeling want de volgende opdracht was om het bord te lijmen. Een volgend bord sloeg ik - heel beheerst - in 5 stukken. Vóór het lijmen schreef ik op elke scherf iets wat ik nodig heb: hoop, liefde, natuur, muziek, humor, afleiding en dat soort dingen.
Na het beschrijven en lijmen van de scherven gingen we met goudverf over de geplakte naden. Dat doen ze in Japan, daar is het zelfs tot een kunst verheven: Kintsugi. Deze kunst is bedoeld om de littekens te laten zien, in plaats van deze te verbergen. Het heeft een therapeutisch effect. Zo heel je emotionele wonden. Je herstelt en wordt verrijkt door waardevolle levenslessen.
Ik herken wel iets in dit verhaal. Na meer dan vier jaar leven met uitgezaaide borstkanker heb ik al een indrukwekkende hoeveelheid emoties doorleefd en mijn reis is blijkbaar nog niet afgelopen. De forse klap-met-oerkreet op het bord bracht mijn woede omhoog. Voor het eerst.
Wat nu? Misschien moet ik doen als de Japanse restaurateurs. Zij zijn dag na dag, week na week bezig het object te reinigen, verzorgen, behandelen en uiteindelijk verbeteren zodat het gaat schitteren en het sterker wordt. Dat ga ik ook met mijn woede proberen. Zouden scherven dan toch geluk brengen?
Auteur: Jannie Oskam, auteur, gastdocent, spreker en dubbele ervaringsdeskundige (gewerkt in de zorg en patiënt)
Jannie Oskam heeft uitgezaaide borstkanker en is ongeneeslijk ziek. Ze heeft twee boeken geschreven: Tussenland – over leven met de dood in je schoenen en Zo gaan we het doen! Samen beslissen bij borstkanker. Jannie heeft sociale wetenschappen gestudeerd, deelde eerder haar ervaringen als patiënt tegen de achtergrond van dertig jaar werken in de zorg tijdens een webinar en was te gast tijdens het congres Leven toevoegen aan de dagen in maart 2023. Onlangs verscheen het boek In gesprek over het leven en het einde, waaraan Jannie heeft meegewerkt.