‘We worden allemaal geboren en zullen allemaal sterven’ is de uitspraak. Dit wordt ook wel de levenscirkel genoemd. Volgens mij is het geen cirkel maar een streep. Een begin met een einde. Ja toch? Een cirkel is oneindig, dat zou alleen maar beeldend kloppen voor mensen die geloven dat ze zullen reïncarneren. Zo dacht ik er tenminste over, totdat ik Chris en zijn familie ontmoette, en de ‘levensstreep’ ineens een cirkel werd.
Een man van 57 jaar wordt het hospice binnengebracht. Door leukemie heeft hij eerder een stamceltransplantatie gekregen. Dit is het toedienen van gezonde stamcellen om beenmerg te vervangen dat door kanker vernietigd is. Voorafgaand aan de infusie van de stamcellen krijgt de patiënt chemotherapie en immuun remmers om plaats te maken voor de donorcellen in het beenmerg en om ook zieke cellen zoveel mogelijk op te ruimen.
De transplantatie leek succesvol verlopen waardoor de hoop op genezing groot werd. Echter, na een poosje ging het helemaal mis. Tijdens de periode tussen chemotherapie en het herstel van het immuunsysteem heb je namelijk geen afweer tegen ziekteverwekkers en loop je daardoor een hoog risico op infecties die ernstig kunnen verlopen. De kans op infecties is zo hoog, dat maar 40% van de mensen die deze behandeling ondergaan overleven.
Zo ook bij Chris, onze nieuwe gast. Als hij wordt binnengebracht is hij in coma. Er kan niet veel meer voor hem gedaan worden, alleen zorgen dat hij zo comfortabel mogelijk is. Geen pijn, benauwdheid en misselijkheid.
Chris wordt omringd door liefdevolle familieleden die bij hem waken. Alleen zijn dochter ontbreekt. Wat had zij graag gewild dat hij nog net ietsje langer bij bewustzijn was gebleven. Ze is namelijk hoogzwanger van een jongetje, het eerste kleinkind van Chris en zijn vrouw. Het is voor ons niet voor te stellen hoe moeilijk dit is voor de familie: aan de ene kant een geliefde verliezen en aan de andere kant de vreugde om straks een (klein)zoon te verwelkomen.
In de derde nacht van zijn verblijf gaat om 0:05 uur de telefoon op de kamer van Chris. Zijn vrouw neemt op en er klinkt een vreugdevol gegil. Hun dochter is bevallen en alles is goed gegaan! Telefoontjes gaan hierna over en weer, er stromen tranen van geluk en verdriet tegelijk. Alleen niet bij Chris, hij ligt roerloos, zijn lichaam ligt stil en ademt alleen maar. Zou hij iets meekrijgen? Zou hij iets horen zoals je vaak leest bij coma?
De rust keert terug, zijn vrouw slaapt naast hem in het koppelbed en de nacht gaat voorbij. Om 6:30 uur gaat ineens de bel in het hospice. Bij de deur zie ik de dochter van Chris staan met een Maxi-Cosi in haar handen. Ik kijk haar verbaasd aan. Ze is nog geen 7 uur geleden bevallen! Wat een sterke vrouw!
Als zijn dochter binnenkomt verontschuldigt ze zich meteen en voelt zich opgelaten doordat de kersverse baby goed van zich laat horen. Ik stel haar meteen gerust en smelt van het huilend geluid van het piepkleine ventje: de serene, warme rust in het hospice maakt plaats voor het energieke geluid van nieuw leven. En zo wordt de cirkel langzaam zichtbaar op de plek waar veel levens eindigen: nieuw leven dient zich aan.
De dochter van Chris loopt naar zijn kamer. Ik doe de lichten aan waardoor haar moeder wakker wordt en opkijkt. Ze vliegen elkaar in de armen. De baby wordt al huilend uit de Maxi-Cosi gehaald. “Kijk pap!” zegt zijn dochter en houdt het jongetje vol trots voor hem “Dit is je kleinzoon Stijn pap!”. Stijn wordt al krijsend bij het hoofd van Chris gelegd. En zodra de hoofden elkaar raken stopt Stijn meteen met huilen. De plotselinge stilte overvalt ons allemaal en we kijken elkaar verwonderd aan.
De cirkel is compleet. Een paar uur later sterft Chris. Zijn dochter was precies op tijd en had hier al een voorgevoel van gehad. Dat gaf haar een oerkracht om binnen zeven uur na de bevalling naar haar stervende vader te gaan. De cirkel van het leven zal voor Stijn en zijn familie altijd zichtbaar blijven: de sterfdag van opa is een dag na de geboortedag van Stijn. Als een estafettestokje dat wordt doorgegeven.
In de laatste levensfase heerst niet alleen verdriet, maar net zoals in het ‘normale’ leven is er ook: lachen, genieten, huilen, sarcasme, lol, boosheid en ja: zelfs feesten. Esther Mostert, verpleegkundige in een hospice, schrijft over de laatste bladzijde uit het levensboek van cliënten (gasten) die zij heeft verzorgd. De verhalen zijn verzameld in de verhalenbundel De laatste bladzijde.
Foto: iStock