Eutha-nasi, kom ik tegen bij het bekijken van de berichten die we elkaar stuurden. Voordat we wisten wat ons te wachten stond, konden we allebei woordgrapjes al waarderen.
Nu, bijna 5 maanden na zijn sterven, moet ik hier nog steeds om lachen, ook al is de lading nu anders.
Een belangrijke eigenschap als je veel pijn hebt is relativeringsvermogen en humor. Dit houdt ons op de been tijdens zijn kortstondige ziektetraject en uiteindelijk zijn sterven.
Nadat Joost heeft gehoord dat hij niet meer beter zou worden, zijn we naar huis gegaan en hebben we een week lang een ‘grande afscheidstour’ gehad met al zijn dierbaren. Ik vond het fijn dat er zoveel anderen waren die moed hadden om hem nog te zien en afscheid te nemen.
Het was moeilijk te bevatten dat Joost niet kon genezen en af en toe verzande ik in hoop. Soms gesterkt door de hoop en het ongeloof van onze naasten.
Zo zei ik een paar dagen voor Joost zijn sterven nog monter dat er een vlek was verdwenen uit zijn trui, wat een geluk! Hier moesten we samen om lachen. Joost sprak, wetende over zijn toekomst, ook nog vanuit de toekomst.
De pijn werd zo erg dat Joost euthanasie wilde. Euthanasie is naast de interne tegenstrijdigheid en het meenemen van de omgeving ook een administratief proces. Vanuit geloofsovertuiging is onze huisarts niet in staat de euthanasie uit te voeren, dus gingen we naar het Expertisecentrum Euthanasie. Naast de bezoeken en interviews werd Joost ook gevraagd zijn levensbeschouwing op te schrijven, om te zien of zijn 'keuze' goed doordacht was. Voor Joost was er niet echt een 'keuze', de kanker zat overal en hij had ontzettend veel pijn.
Ik schrok van de vraag: iemand vragen om een levensbeschouwing te schrijven terwijl hij weet dat zijn leven eindig is, vond ik hard. Maar Joost volgde dit verzoek en gaf een klinische beschrijving van hoe zijn leven is gevormd en wat tot deze 'keuze' leidde.
De arts van het Expertise centrum gaat het doen. Dan komt het afstemmen wanneer het moment daar is, alsof je een overleg bespreekt op kantoor. Een zakelijke praktische afspraak over het beëindigen van het leven van je dierbare.
De dag van sterven is verdrietig en prachtig tegelijk. Het is prachtig weer. We lopen een laatste rondje over ons erf en delen onze trots dat we zo’n fijne plek hebben opgebouwd en dat we hier samen van hebben mogen genieten. Vervolgens gaan we naar onze slaapkamer.
Joost gaat liggen, ik naast hem, en hij legt zijn hand om mijn been. Hij spreekt uit dat hij dankbaar is voor onze 12 jaren samen, en dit ben ik ook. Zoveel van iemand houden betekent ook hem kunnen laten gaan. Zijn lichaam wordt overgenomen door kanker. Zijn geest is nog in de stabiele en intelligente setting als altijd.
Onze euthanasie arts, een ontzettend fijne vrouw, trilt als ze Joost de injectie toedient. Dit vind ik fijn om te zien, hoe cru dit ook klinkt. Het leven beëindigen van zo’n mooi mens lijkt mij erg moeilijk.
Vervolgens is het heel snel gedaan. Je kan het direct zien en voelen dat Joost zijn ziel het lichaam heeft verlaten. Het kost mij moeite om zijn hand van mij af te halen en op te staan. Ik moet Joost zijn ogen dichtslaan, er gaat er namelijk een open. Eigenwijs kan hij ook wel zijn.
Mijn wens is dat euthanasie een bespreekbaar onderwerp is. Dat er meer aandacht komt voor een begeleidingstraject van naasten in dit proces. Er gaat aandacht uit naar de patiënt en minder naar de, in dit geval partner, die ervoor moet zorgen dat de randvoorwaarden worden gezet. Ik heb vanuit liefde de kracht kunnen vinden om dit te doen, maar ik kan mij ook goed voorstellen dat het anders is. Omdat het zoveel is voor een mens om te behappen. Zeker op relatief jonge leeftijd.