Vrolijk doe je de voordeur voor mij open. Je hebt een aantal chemokuren achter de rug vanwege borstkanker, en je mag deze nu thuis voortzetten met de hulp van ons team. Wat ongemakkelijk wrijf je over je kale hoofd. ‘Sorry, ik had even geen zin in mijn pruik,’ zeg je snel, en je biedt me iets te drinken aan.
Vandaag ben ik voor het eerst bij je, en we bespreken samen wat ik over je moet weten. Veel vragen passeren de revue: Wat is belangrijk voor je? Waaraan hecht je veel waarde in het leven? Welke personen zijn belangrijk voor jou? We praten uitgebreid over wat de ziekte met je doet op alle dimensies van het leven. ‘Ik weet oprecht niet waarin ik terecht ben gekomen. Het lijkt wel een pretpark zonder al te veel pret, maar ik ben wel kotsmisselijk van al die attracties,’ zeg je met een knipoog.
We komen bij het onderwerp relaties. Vol trots vertel je over iedereen die er voor je is, waaronder je man. Overal gaat hij met je mee en hij is er altijd voor je. Er valt een stilte, en ondertussen zie ik je blik veranderen terwijl je wat onrustig aan je bloemetjesrok frunnikt. ‘Wil je iets vertellen of vragen?’ vraag ik. ‘Ja, maar ik durf het eigenlijk niet en ik weet niet hoe.’
‘Niets is gek en alles kan en mag,’ stel ik je gerust. Je blijft wat onrustig frunniken, zo open als je net was, zo terughoudend ben je nu ineens. Ik denk te weten waar je mee zit, dus ik vraag of je door wilt gaan naar een ander onderwerp. Je knikt haastig. ‘Ervaart u problemen of heeft u vragen over intimiteit en seksualiteit?’ Verbaasd kijk je op. ‘Kunnen we het daar dan ook over hebben?’
‘Alles is bespreekbaar,’ glimlach ik naar je. Je vertelt over je geamputeerde borst, dat je lichaam pijn doet wanneer je man je aanraakt, over de schaamte voor je veranderende lichaam, maar ook over de behoefte om vastgehouden en aangeraakt te worden. Na het delen van je verhaal slaak je een diepe zucht van opluchting. ‘Nu weet ik dat dit er allemaal bij hoort. Ik dacht dat ik gek was, want niemand praat erover.’
‘Ik heb nog een brandende vraag. Mogen we eigenlijk wel gemeenschap hebben terwijl ik chemo krijg? De dokter zei er niets over.’ Ik kan je geruststellen, en ik zie hoe de spanning en onrust in je lichaam langzaam verdwijnen. Aan het einde van ons gesprek geef ik je nog wat informatie om na te lezen en het advies om hier ook met je man over te praten.
Je sluit af met de woorden: ‘Je hebt me vandaag laten voelen dat praten over dit ongemakkelijke onderwerp het een stuk gemakkelijker maakt.’ En ik krijg weer de bevestiging dat het bespreken van intimiteit en seksualiteit van groot belang is voor goede zorgverlening. Hoe moeilijk en ongemakkelijk het soms ook is om erover te beginnen, je maakt het makkelijker voor de ander.
Eva Koenraadt is verpleegkundige in de wijkzorg. Ze schrijft over palliatieve zorg, wil laten zien hoe deze zorg er achter de deur uitziet en snijdt onderwerpen aan die belangrijk zijn om over na te denken. Eva publiceert haar verhalen op haar facebooksite.
Seksualiteit en intimiteit zijn belangrijke aspecten van het menselijk leven, ook binnen de context van palliatieve zorg. Het bespreken en ondersteunen van deze onderwerpen kan echter uitdagend zijn voor zorgverleners en naasten. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat patiënten zich gezien en begrepen voelen in hun behoeften en wensen op het gebied van seksualiteit en intimiteit, zelfs in de laatste fase van hun leven? Dinsdagavond 24 september 20.00 uur webinar 'Seksualiteit en intimiteit in de palliatieve fase'. Meer informatie en inschrijven? Klik hier.
Op donderdag 10 oktober organiseert Carend het publiekswebinar 'Nadenken over de toekomst bij uitgezaaide borstkanker'. Meer informatie en inschrijven? Klik hier.