"Wat doe je nou, bitch?", schreeuwt een man, met glad gestreken haren en een grote zonnebril, vanuit een indrukwekkende, glanzende bak naar mij.
Een wegversperring, we moeten allemaal even wachten, maar ik sta klem door deze grote auto. Even valt alles stil van binnen, tot ik mijn hart zo snel voel kloppen dat ik mijn bloed in mijn oren hoor bonzen. Er ontwaakt iets in mijn buik, iets wat opgesloten heeft gezeten, al heel lang. Een vriendin vroeg me laatst na het zoveelste frustrerende gesprek met een instantie: "wanneer wordt die draak in jou nou eens wakker?"
Ik voel het, dit is die draak. Die man in zijn auto weet niet dat hij zojuist een vrouw heeft klemgezet, met een vader die ondanks zijn ziekte zichzelf had voorgenomen om een coureur van zijn dochter te maken. Van binnen gieren de zenuwen: in mijn hoofd bedenk ik hoe ik hem achterna zal rijden, klem zal zetten en hoe we uitstappen voor een goed gesprek. "Bedankt pap, voor de race-lessen."
Uit de benarde situatie rij ik door, natuurlijk keer ik niet en rijd ik niemand klem. Ik zou niet durven. Ter hoogte van bij borst drukt er iets, het beneemt me mijn adem. De draak trekt zich wat teleurgesteld terug en dan voel ik het. Het is alsof ik een stomp in mijn maag heb gekregen, alsof er zojuist iemand met grof geweld dwars door me heen is geraasd. Mijn vingers trillen en de eerste tranen verlaten mijn ogen, In een uithoekje van mijn hoofd wordt een blik met vergeten herinneringen opengetrokken.
"Niet nu, alsjeblieft niet nu." Het was al zo’n klus om iedereen op tijd op school te krijgen, alsof ze aanvoelden wat voor dag het is. Ik moet op tijd bij mijn moeder zijn, we moeten naar het ziekenhuis.
In de wachtruimte kiezen we de twee stoelen aan de buitenzijde, dichtbij de uitgang. Het geeft ons het gevoel dat we hier wel zijn, maar eigenlijk niet horen. De andere mensen zien er slechter uit en zijn echt ziek, zoals we ook bij mijn vader tot het einde volhielden.
"Nou, zo erg ben ik er toch nog niet aan toe", fluistert mijn moeder als een vrouw met een rollator en zuurstoftank voorbij schuifelt.
"Ssst", sis ik met een strenge blijk naar mijn moeder. We lachen stiekem even en houden onszelf stilzwijgend voor dat ons dit nooit zal overkomen.
Ik denk aan de bestuurder van vanmorgen en kijk om me heen: hier geen snelle auto’s, gelikte kapsel, strak gestreken blouses en succes. Hier, verborgen voor de buitenwereld, ontmoet je de broosheid van mensen en de onvoorspelbaarheid van het leven.
Wat is er in jouw leven gebeurd dat je zo moest reageren?, vraag ik in gedachten aan de bestuurder van vanmorgen. Met een zacht hart is het makkelijker kijken naar iemand anders, het maakt alles helder. Gedrag verandert in een symptoom in plaats van een persoon te zijn.
Ik sluit mijn ogen en stel me voor hoe ik de zonnebril van de bestuurder voorzichtig afzet en in zijn ogen kijk. Hoe ik geduld heb en dan na een tijdje in zijn blik voorbij de hardheid het kind in hem ontmoet. Zijn ongemak, hier in deze wachtruimte, tussen al die zieke mensen te moeten zitten, weg van zijn snelle wereld die hij is gaan beschouwen als zijn veilige cocon. Hoe ik zijn wang zou strelen en mijn andere hand naar zijn haren zou gaan, om het keurslijf van zijn kapsel te doorbreken.
Mijn moeder veert op als ze haar naam hoort en pakt mijn hand. Mijn hand in haar hand: leid ik haar of zij mij? We lopen de spreekkamer in en ontmoeten onze fijne arts, een vrouw die mens en arts tegelijk durft te zijn. We weten dan nog niet dat dit de laatste keer zal zijn dat we hier binnenlopen. Over een kwartier, nadat de arts de slechte uitslag heeft vertelt, zal mijn moeder misschien wel de moedigste beslissing van haar leven nemen.
Geen onderzoeken meer, geen behandelingen voor de kanker. Ik zie door mijn tranen heen een kracht in haar ontstaan, die ik nog niet eerder heb gezien.
"Kom mama, het is tijd om naar huis te gaan."
-----------------------
Wil je meer weten over palliatieve zorg, zorg rond het levenseinde en rouw? Volg de webinars die Carend zeer regelmatig organiseert met sprekers als Manu Keirse, Teun Toebes en Sander de Hosson. De lezingen zijn bedoeld voor zorgverleners, maar zo opgezet dat ze ook voor geïnteresseerden, zoals naasten of nabestaanden toegankelijk zijn. https://www.carend.nl/webinars.
Wil je zelf ook meeschrijven over palliatieve zorg? Kijk dan hier voor meer info. Samen bouwen we aan meer aandacht voor dit onderwerp!