‘Ik wil niet dat ze me zo nog langer zien.’ Zijn stelligheid staat in schril contrast met zijn broze lijf. Zijn hoofd buigt verder voorover over de keukentafel. Alsof hij de aanblik van zijn eigen lijf niet meer kan verdragen. En al helemaal niet meer in de ogen van zijn kinderen, zijn tienjarige oogappels.
Hun geboorte maakte een oergevoel in hem los om papa te zijn. Sindsdien is dat de belangrijkste rol in zijn leven. Een stoere vader, die zijn kinderen aanmoedigt om alles uit het leven te halen. Lichtvoetig en energiek. De papa die naar alle sportwedstrijden komt kijken, te boek staat als de kietelkampioen en voor wie niets te gek is. Ik heb hem zo niet gekend, maar het geeft me een idee hoeveel hij de laatste maanden van zichzelf is verloren, sinds kanker alles lijkt weg te vreten in zijn stoere, mannelijke lijf.
'Hun geboorte maakte een oergevoel in hem los om papa te zijn. Sindsdien is dat de belangrijkste rol in zijn leven'
‘Ik wil niet dat mijn kinderen me nog verder zien aftakelen. Er is nauwelijks nog iets over van de papa die ik was. En dat moet stoppen. Voor hen!’ Ik hoor hoe - meer nog dan zijn menswaardigheid - zijn papawaardigheid op het spel staat. Zijn pijn is verbonden met de onvoorwaardelijke liefde voor zijn kinderen. Alles heeft hij ervoor over om hen te beschermen tegen het ondraaglijke lijden dat hen treft. Hij wil dat zij niet nog meer van hun vader verliezen. Bovenal wil hij voorkomen dat ze zich hun vader later enkel herinneren als die broze man die de hele dag in zijn pyjama door het huis slofte. Het zou geen recht doen aan wie hij was. En dus wil hij zelf bepalen wanneer het moment daar is om te kunnen sterven. Dát is de reden dat ik hier ben.
Samen met zijn vrouw tref ik hem aan de keukentafel. Ze hebben één grote vraag: kunnen de kinderen bij dit zelfgekozen moment van sterven zijn, bij de euthanasie? Hun vragende blikken richten zich op mij. Het voelt alsof ze verwachten dat ik zo meteen het verlossende antwoord geef. Maar voor een helder antwoord is deze vraag veel te fragiel. En eigenlijk weten ze dat ook. Maar ze willen het goed doen, en ook zoveel mogelijk samen. Ik weet uit ervaring dat deze vraag hen een smalle weg op leidt, die steeds verder versmalt en uiteindelijk eindigt. Dus stel ik voor om deze vraag even te parkeren en een andere vraag samen te verkennen: ‘Als je je voorstelt dat je afscheid moet nemen van elkaar, wat is voor jullie dan een manier die daarbij past, die volledig recht doet aan jullie en jullie kinderen?’
Ik zie dat deze vraag even moet landen. Het is duidelijk dat dit een nieuw, en breder perspectief biedt. Er blijft ruimte voor de optie dat de kinderen tot het laatst bij hun vader zijn. En er komt ruimte bij voor opties die ze nog niet verkend hebben. En dat is zo belangrijk. Immers, het laatste moment om afscheid te nemen is niet per definitie het beste moment. ‘Poeh’, zegt hij, zichtbaar in de war. ‘Zo had ik er nog niet over nagedacht.’
Na een korte stilte verwoordt hij hardop zijn eerste gedachten. ‘Misschien wordt het ook wel een beetje een hectische toestand. En ik weet natuurlijk ook niet hoe ik er zelf op ga reageren als mijn kinderen gaan huilen op het moment dat het gaat gebeuren.’ Terwijl ik hem zie schrikken bij het beeld dat zich nu in zijn hoofd ontvouwt, zie ik zijn vrouw een beetje ontspannen. Er is een nieuw startpunt gecreëerd om te kijken hoe ze afscheid willen nemen van elkaar: papawaardig en tegelijkertijd passend bij de draagkracht van de kinderen en hun moeder. Zodat zij uit dit afscheid troost en moed kunnen putten om verder te gaan. Ik ben blij dat we het perspectief heb kunnen bijsturen.
'Als ik terug naar huis rijd, dringt nog meer tot me door hoezeer kinderen nog in de schaduw staan in de praktijk van euthanasie'
Als ik terug naar huis rijd, dringt nog meer tot me door hoezeer kinderen nog in de schaduw staan in de praktijk van euthanasie. Hoewel de wettelijke ruimte tot het beëindigen van het leven de laatste jaren is toegenomen, staat de vraag hoe we kinderen hierbij betrekken nog in de kinderschoenen. Terwijl we ervan uit kunnen gaan dat meer en meer kinderen hier de komende jaren mee te maken gaan krijgen. Hoog tijd dat er meer aandacht voor komt. Het is onze morele plicht.
Van 6 tot en met 12 februari organiseert de NVVE De week van de Euthanasie. Sabine Netters zal namens Carend op 8 februari aanschuiven bij de digitale talkshow Kanker en het Levenseinde.
Carend organiseert in februari een drieluik over euthanasie. Meer informatie over deze webinars vind je hier.
Foto: Tom Merton
