“Rouw is niet iets wat je moet ‘doormaken’. Het is een kunstvorm. Een manier om betekenis te geven aan wat je verloren bent — én aan wat er nog is.”
Verlies en rouw raken ons allemaal. Soms abrupt, soms langzaam. Soms stil en onderhuids, soms rauw en allesoverheersend. Maar hoe ga je om met dat verlies, als zorgverlener, als naaste, als mens? Hoe geef je woorden aan iets dat zo vaak sprakeloos maakt?
Op het Congres Zorg in de Stervensfase op 5 november 2025 in de Jaarbeurs Utrecht, staat verlies en rouw dit jaar nadrukkelijk op het programma. Eén van de sprekers is professor Carlo Leget, één van de invloedrijkste denkers in Nederland op het gebied van zorgethiek, zingeving en rouw.
Een nieuwe kijk op rouw: integratief en menselijk
"Bewustzijn van de verliezen in ons leven kan leiden tot meer verbondenheid met onszelf en een verdiept begrip van ons bestaan."
Verlies is onvermijdelijk. Iedereen die liefheeft, raakt ooit kwijt. Ieder mens die leeft, wordt ooit losgelaten. Toch zijn we zelden goed toegerust om hiermee om te gaan — in het dagelijks leven én in de zorg. We zoeken troost, structuur, zingeving. Maar vinden die niet altijd in de bestaande modellen of protocollen.
Samen met de Deense rouwexpert Mai-Britt Guldin schreef Leget het boek Verlieskunst. Hierin pleiten zij voor een nieuwe, integratieve benadering van rouw. Niet als iets dat gefaseerd ‘voorbij’ gaat, maar als iets dat je draagt — en dat je vormt. Leget en Guldin combineren inzichten uit bestaande rouwmodellen met een visie waarin de lichamelijke, emotionele, cognitieve, sociale én spirituele dimensies met elkaar verbonden worden.
Deze benadering nodigt uit om verlies niet alleen te beschouwen als een pijnlijke breuk, maar ook als een existentiële uitnodiging om het leven bewuster te leven. Rouw, aldus Leget, wordt dan een venster op de grote vragen van het bestaan: dood, vrijheid, isolement en zinloosheid.
In Verlieskunst stellen Leget en Guldin dat verlies een fundamenteel onderdeel is van ons bestaan — net zo wezenlijk als liefde. Elke keer dat we ons hechten aan iemand of iets, dragen we ook het besef van mogelijk verlies met ons mee. Die realiteit ontwijken we vaak, terwijl juist het bewust toelaten van verlies ons helpt om dieper te leven, zinvoller te zorgen en sterker te verbinden — met onszelf én met de ander.
Leget en Guldin wijzen op een diepere laag: hoewel tegenslag geen garantie is voor groei, bestaat er een mysterieuze relatie tussen verlies en existentiële ontwikkeling. Wie het aandurft om stil te staan bij het donkere en pijnlijke, kan ruimte vinden voor nieuw inzicht, voor verbinding, voor compassie — en soms zelfs voor innerlijke kracht.
In 2022 richtte Carlo Leget samen met Guldin het Centrum voor Rouw en Existentiële Waarden op. Dit centrum biedt verdieping, scholing en onderzoek op het snijvlak van zingeving, ethiek en verlieservaringen. Het vormt een belangrijke schakel in de ontwikkeling van palliatieve zorg die recht doet aan de hele mens – ook na het overlijden van een patiënt.
Lezing op Congres Zorg in de Stervensfase 5 november: Verlies als kracht
Tijdens het congres op 5 november neemt Leget het publiek mee in de essentie van Verlieskunst. Hoe kunnen we verlies beter begrijpen, menselijker benaderen, en zinvol integreren in het leven en de zorg? Zijn verhaal raakt zorgprofessionals, vrijwilligers, naasten én beleidsmakers.
Samen met andere sprekers zoals Jacob van Wielink en Manu Keirse biedt het congres dit jaar een rijk en verdiepend programma over rouw en nazorg – naast medische onderwerpen als palliatieve sedatie, communicatie in de stervensfase, en begeleiding bij het bewust stoppen met eten en drinken.
🕯 Zorg in de Stervensfase
📅 5 november 2025 – Jaarbeurs Utrecht
🎟 Vroegboekkorting t/m 1 september
