“Palliatieve zorg is de paraplu, niet de regen.”
Met die beeldende woorden leggen artsen Dr. Camilla Zimmermann en Dr. Jean Mathews uit waarom het zo belangrijk is om palliatieve zorg niet pas in te zetten als iemand al helemaal natgeregend is – maar juist vooraf, als voorbereiding op de storm die kan komen.
In een indringende en toegankelijke strip – gepubliceerd in JAMA Oncology – tonen zij het verschil tussen een late en een vroege verwijzing naar palliatieve zorg. De boodschap is simpel, maar krachtig: hoe eerder je mensen ondersteunt, hoe beter je hen beschermt.
Twee scenario’s, één verschil
De strip toont twee vergelijkbare situaties van mensen met gevorderde kanker. In het eerste scenario wordt pas laat verwezen naar palliatieve zorg. De patiënt en naaste zitten al diep in de storm van klachten, onzekerheid en lijden. Pas dan reikt een zorgverlener hen een ‘paraplu’ aan. “Had ik dit maar eerder gehad,” verzucht de patiënt.
In het tweede scenario is de paraplu – symbool voor palliatieve zorg – al in een vroeg stadium overhandigd. “Misschien heeft u dit nog niet nodig, maar voor het geval dat…” zegt de zorgverlener. En wanneer de regen inderdaad komt, kunnen patiënt en naaste zichzelf beschermen. Ze blijven niet droog, maar ze blijven overeind. “Zo blij dat we dit hadden toen we het nodig hadden.”
De essentie van palliatieve zorg
Palliatieve zorg is niet hetzelfde als zorg in de stervensfase. Het gaat niet alleen om de allerlaatste dagen of weken van iemands leven. Integendeel: palliatieve zorg is bedoeld om vanaf het moment dat genezing niet (meer) mogelijk is, ondersteuning te bieden op vier niveaus: lichamelijk, psychisch, sociaal en spiritueel.
Die zorg kan bestaan uit het behandelen van symptomen zoals pijn en benauwdheid, maar ook uit gesprekken over wat iemand belangrijk vindt in het leven, over angsten, afscheid en hoop. Het is een vorm van zorg die niet wacht tot het misgaat, maar actief anticipeert.
Waarom vroegtijdige inzet beter is
Tal van onderzoeken tonen aan dat vroegtijdige palliatieve zorg leidt tot:
– Betere kwaliteit van leven
– Minder ziekenhuisopnames en spoedzorg
– Meer regie voor de patiënt
– Betere ondersteuning van naasten
– En in sommige gevallen zelfs langer leven
Toch wordt palliatieve zorg in veel situaties nog te laat ingezet. Dat komt deels door onbekendheid – bij patiënten, naasten én zorgverleners – en deels door hardnekkige misverstanden. Bijvoorbeeld dat palliatieve zorg pas begint als alle behandeling stopt. Maar dat is onjuist. Je kunt prima nog behandelingen ondergaan én tegelijkertijd goede palliatieve zorg ontvangen.
Carend ondersteunt deze gedachte
Bij Carend pleiten we al jaren voor een vroegtijdige, integrale benadering van palliatieve zorg. Niet omdat we ons richten op de dood, maar omdat we ons richten op het leven – juist ook in de laatste fase daarvan. Palliatieve zorg is geen luxe. Het is een noodzaak. En net als een paraplu, is het beter om ‘m alvast bij je te hebben vóórdat de regen losbarst.
Wil je deze strip gebruiken in onderwijs of op je werkplek? Neem dan een moment om met collega’s, patiënten of studenten te bespreken:
“Wanneer reiken wij de paraplu aan?”
Carend wil zorgverleners maximaal ondersteunen in kennis en kunde rond palliatieve zorg. Daarvoor organiseren we trainingen en congressen. Lees bijvoorbeeld meer over het congres Zorg in de Stervensfase op 5 november 2025 in Utrecht, waar palliatieve zorg – en de juiste timing ervan – centraal staan met sprekers als Manu Keirse, Eric Geijteman, Cathelijne Verboeket en Floor Bols.
carend.nl/congres-zorg-in-de-stervensfase
