Stel je voor: er is een prachtige villa, de eigenaar overlijdt en de familie wil, mede als eerbetoon, de villa aanbieden om er een hospice van te maken. Het betreft een villa in een van de allerrijkste straten in Nederland: de Midden Duin en Daalseweg in Bloemendaal. Het is een gul en zeer gewenst aanbod, want er is in Nederland een nijpend tekort aan hospicebedden en hier kunnen maar liefst tien bedden gecreëerd worden.
Ook om een andere reden is dit een belangrijke verschuiving, want al decennialang is de dood weggedrukt uit de gemeenschap. Wie goed oplet, weet dat begraafplaatsen, crematoria en vaak ook hospices aan de rand van een stad of dorp liggen. De dood wordt eng gevonden. Het is een taboe, waardoor het gesprek erover, ook bij mensen die met de dood geconfronteerd worden, niet of veel te laat gevoerd wordt met alle schadelijke gevolgen van dien. Ik betreur dat zeer, want ik geloof er heilig in dat wie de dood ziet, het leven ziet.
"Ik geloof er heilig in dat wie de dood ziet, het leven ziet"
Wat was het goed geweest als dit hospice zijn deuren had kunnen openen. Maar: het mag niet van een groep fanatieke buurtbewoners. Waarom? Omdat een paar mensen blijkbaar liever uitkijkt op de rust van een lege tuin van de overbuurman dan op een plek van menselijke warmte en zorg.
Laten we het even helder stellen: we hebben het hier niet over een luidruchtig bedrijf of een pretpark dat de rust zou verstoren. Nee, we hebben het over een hospice, een plaats waar mensen in hun laatste dagen liefdevolle zorg en aandacht krijgen. Een plek waar gezinnen in een moeilijke tijd tot rust kunnen komen. Maar nee, dat is blijkbaar een brug te ver voor een paar gevoelige zielen in het rijke Bloemendaal.
Het hospice kreeg een unieke kans aangeboden: een markant landhuis, gratis voor twintig jaar. Een gulle gift van een familie die met dit gebaar een mooie nagedachtenis wilde creëren aan hun overleden dierbare. En wat gebeurt er? Een kleine, maar luidruchtige minderheid besloot dat dit "hun uitzicht" zou bederven en dat een hospice, hoe respectvol en rustig ook, niet in hun chique buurt thuishoort.
Bezwaren variëren van de angst voor precedentwerking -alsof een enkele zorginstelling ineens een hele rits bedrijven zou aantrekken- tot het zien van 's nachts brandende bedlampjes en bovenal, ja bovenal de angst dat kleine kinderen geconfronteerd worden met de dood. Alsof doodgaan besmettelijk is en een hospice een bron van heel veel ellende. Alsof er bij een hospice continu lijkwagens af en aan rijden. Wat een verstikkende onwetendheid. Wat moet het verschrikkelijk zijn als deze kinderen ineens wel met de dood in eigen kring geconfronteerd worden, want die heeft nooit mogen bestaan.
Deze egoïstische houding is ongekend beschamend. Want wat is de boodschap hier? Dat het comfort van enkele rijke bewoners zwaarder weegt dan het oplossen van de krapte aan hospicebedden en expliciet: de waardigheid van mensen in hun laatste levensfase? Dat men liever een juridische strijd aangaat 'tot aan de Hoge Raad', dan dat men een kleine concessie doet voor het welzijn van anderen?
Het is een klap in het gezicht voor iedereen die ooit met de dood te maken heeft gehad – en dat zullen we uiteindelijk allemaal. Dit soort reacties tonen een schokkend gebrek aan empathie en gemeenschapszin. De ironie is dat dezelfde mensen die nu zo fel tegen zijn, misschien ooit zelf of voor hun geliefden een plek nodig hebben zoals dit hospice had kunnen bieden. Of denken zij het eeuwige leven te hebben? Regelen zij 24-uurs privé zorg?
Door deze groep mensen moet men nu op zoek naar een andere locatie- wat moet dat energie en tijd hebben gekost. Laten we hopen dat de volgende buurt die wordt benaderd voor zo’n initiatief wél begrijpt wat echt belangrijk is in dit leven: niet het uitzicht, maar de menselijkheid.
Naschrift: Een half uur na het plaatsen van de column werd de auteur van het artikel gevraagd een lezing te geven over palliatieve zorg in.... Bloemendaal. Wordt vervolgd.
Foto: Pexels, betreft niet een villa in Bloemendaal.