Mama, ik hoop echt dat je niet meer wakker wordt. Ik had nooit gedacht dat ik dat zou denken maar ik ben zo blij dat je niets meer hoeft. Vannacht lag ik naast je in het ziekenhuis te luisteren naar je ademhaling, zo rustig. Wat een verschil met de nachten hiervoor: die onrust in je pijnlijke lijf, je zachte stem, steeds dorst en het geprevel in je slaap: ‘Ik heb er alles aan gedaan,’ en ‘die kloteziekte.’ Alsof je alle gebeurtenissen van de laatste weken aan het verwerken was.
Het is klaar. Alles is gezegd. Gisteren ben je in slaap gebracht. Palliatieve sedatie, dat wilde je graag. De tijd ging die laatste dagen zo vreselijk langzaam. Steeds vroeg je: ‘Hoe laat is het nu?’ En na het antwoord: ‘Zo laat pas? Oh…’ In amper tien weken tijd heeft de kanker je lichaam opgevreten, maar niet je geest.
Stapje voor stapje afscheid nemen
We weten wat je wilt, als je er straks niet meer bent, en hoe de uitvaart eruit moet zien. Je hebt afscheid genomen van ons en stapje voor stapje van het leven. Al die laatste keren waarvan we niet wisten dat het de laatste keer zou zijn. De laatste keer thuis. De laatste keer wakker worden naast papa, de laatste keer lopen.
Zo bang als je altijd was voor het ziekenhuis, zo veilig voelde jij je daar. Zelfs zo veilig dat je vorige week besloot: ik wil niet meer naar huis. Want daar zou je weer in je zorgzame rol schieten. Hier zorgen ze goed voor je en kun jij je op jezelf concentreren. Je was je hele leven bang voor de dood. Maar toen het onvermijdelijk was, ging dat weg. We konden erover praten. En jouw zorgen gingen niet over jezelf maar over ons. Of wij het wel zouden redden zonder jou.
Een mooi menselijk alternatief
Toen de arts zei dat je niet meer beter kon worden, begon je direct over euthanasie. Maar dat proces zou te lang duren. Die tijd krijg je niet. Dit is een mooi menselijk alternatief. Je hebt afscheid genomen van ons: mijn broer, de kleinkinderen, papa en van mij. We hoopten dat je afscheid kon nemen van de rest van je dierbaren in een hospice, maar ook daarvoor ging de ziekte te snel. Dus bleef je in het ziekenhuis en maakten we het daar zo comfortabel mogelijk.
De laatste weken waren intens. Vanaf het moment dat je hoorde dat je ziek was ging alles razendsnel. Tot het eind was je dapper en standvastig. Wat een verschil met hoe je altijd was. Bang voor de mening van anderen. Een lekkende kraan kon je volledig van de kaart brengen. En nu? Je weet wat je wil. Je wil niet meer. Dat mag. Als een ziekte dreigt de regie over jouw wil over te nemen, is het fijn dat je zelf mag beslissen: ik stop ermee.
Die avond overlijd je om half acht. Papa, mijn broer en ik houden je vast. Het is goed zo. Als je lichaam zo getergd wordt, komt de dood als een verlossing. Bedankt lieve verpleegkundigen, verzorgenden en artsen van afdeling 4.30 in het Alrijne Ziekenhuis in Leiderdorp. Bedankt voor jullie goede zorgen. Niet alleen voor mijn moeder, ook voor ons.
Foto: Serhii Tychynskyi