Het ijlt na in mijn hoofd. Van gisteren. Van mijn bezoek aan de psycholoog. Psycholoog? Maar het ging toch best? Ja, toch psycholoog. Nieuw? Nee. Weer? Nee. Nog. Want soms is het moeilijk. Dingen waar ik tegenaan loop. Ziekte. Verloop. Perspectief. Onvaste horizon. En ook ‘normale’ dingen. Ineens ben ik zo kwetsbaar, zo raakbaar. Ineens komen er vragen, snap ik het niet.
Het gaat om iemand die ik ben kwijtgeraakt, die mij losliet. Iemand van wie ik het nooit had verwacht. Er was wellicht een reden, maar die is nooit duidelijk geworden. Gevalletje ‘wil niet praten’. Of ‘kan het niet’. Nu word ik ineens ingehaald door de pijn dat verlies. Daarom kaart ik het aan bij de psycholoog. Want stel ik me nou aan? Mis ik iets? Heeft mijn ongeneeslijke prostaatkanker ermee van doen? Of de tol die ik betaal voor de chemo’s? Ligt het aan de testosteronremming?
Ik vrees dat het een mix van dit alles is en snak naar wat inzicht. Daarom staat dit op het menu bij de psycholoog. Ze luistert en zegt dan nadrukkelijk: ‘Nee! Je maakt het niet te groot. Het ís kwetsbaar, ook los van deze ziekte. Maanden heb je gezocht. Iets van het verhaal is er. Maar soms wordt een verhaal door de ander harmonieus gemaakt. Houd het maar op onmacht. Probeer nu het verhaal zelf af te maken.”
‘Nee! Je maakt het niet te groot. Je bént kwetsbaar. Logisch. Altijd als je een verbinding aangaat. En zeker als je zó’n verbinding aangaat. Je bént ook kwetsbaarder nu, natuurlijk. Het probleem ligt ‘daar’. De onmacht. Het eigen beeld. Maak je eigen verklaring en laat de rest ‘daar’. Ik geloof dat je inmiddels genoeg naar jezelf hebt gekeken. Oh, en er is niks mis met voor je jezelf, voor je eigen energie kiezen. Speel geen toneel.’
Na anderhalf jaar ziekte ben ik heel anders dan ik was. Het was anderhalf jaar van weten en veel níet-weten. Dag na dag, week na week, maand na maand ontdekken en ondergaan. Tasten en duwen. Trekken en getrokken worden. Sturen en bijsturen. Met een chemolijf. Met een chemohoofd. Met soms twijfels. En nu dus grote, aanhoudende twijfels. Daarvan heb ik last. Ik vraag me af of mijn gezond verstand nu ook al aan het kwakkelen is geslagen. En is mijn moreel kompas ontregeld? En is mijn gevoel voor verhoudingen van slag?
Ik ben kwetsbaarder, maakt de psycholoog duidelijk, maar in bepaalde situaties móet je je kwetsbaar maken, omdat je iets deelt of wilt delen. Dan kan wat klein leek me nu hard raken, groter zijn dan gedacht en groot blijven. Het is dus logisch dat het verlies van die persoon het me moeilijk maakt en pijnlijk is, ook al is het niet mijn schuld.
De psycholoog helpt wat inzicht te krijgen. Dat stelt me gerust én geeft me moed. In het verlengde hiervan wil ik graag nog wat weten: ‘Wordt het qua kwetsbaarheid en raakbaarheid ooit beter? Hoe gaat dat bij deze ziekte, deze behandeling? Is daar wat zinnigs over te zeggen?’
‘Dat weet ik niet,’ zegt de psycholoog eerlijk. ‘Het verschilt zó van persoon tot persoon. Het hangt onder meer af van ‘voedende’ activiteiten. Rust helpt, maar ook alles wat je ‘blije kind’ voedt. Zorg er dus voor dat je dingen hebt naast die rouw om wat niet goed is afgesloten. Voedende dingen, blije kind-dingen.’ Ze ziet me glimlachen. ‘Ik heb best veel blije kind-momenten,’ zeg ik. ‘Gelukkig.’
Erik Huisman (65) woont in Monster, is oud-topsporter en was onder meer journalist. Hij schreef over zijn 'kankerleven' drie boeken en leeft onverminderd voluit.
Carend en Overpalliatievezorg hebben samen verschillende infographics ontwikkeld over palliatieve zorg. We publiceerden ook een infographic over de Psychische Dimensie. Deze is hier te downloaden.
