Klein en kwetsbaar ligt ze in haar bed, dat bed lijkt veel te groot voor haar. De gaskachel gloeit op vol vermogen en in haar kleine huisje ruikt het naar vroeger. Toen ik klein was hadden we thuis ook een gaskachel in de woonkamer en na het douchen zaten we dan met onze natte haren voor die kachel. Als het buiten koud was voelde het niet fijn om met natte haren in bed te kruipen. Verwarming was er boven niet. In haar huis ruikt het naar die tijd en dat voelt meteen vertrouwd.
Ik los de familie af en vraag of ze gebeld willen worden als het einde daar is. Niet iedereen wil midden in de nacht gebeld worden. Haar dochter knikt. ‘Als je me wilt bellen, heel graag. Ook al kan ik niets meer doen. We hebben al afscheid genomen van ons mam maar het voelt niet fijn als ik gewoon lig te slapen terwijl mijn moeder al dood is.’ Ik knik en loop nog even mee naar de voordeur.
Ik zet een keukenstoel vlak naast haar bed en ga rustig zitten. Ze is ver weg en ik hoor haar ademhaling af en toe stokken. Na vele jaren waakzorg herken ik alle tekenen, ook al valt het nooit helemaal te voorspellen. Doodgaan doet ieder mens op zijn of haar eigen wijze. Het is alsof ik naast mijn oma zit, die sfeer heeft het, dit huisje. De foto’s, de inrichting, zelfs het koekblik op de lage tafel lijkt precies op die van mijn omaatje.
In de keuken en de gang is het ijzig koud maar in de woonkamer is het net een tikje te warm. Stil zit ik naast haar en in de uren die volgen zie ik haar steeds verder wegglijden en overlijden. Vredig en kalm. Ik bel haar dochter en de dienstdoende arts en vang iedereen op bij de voordeur. Ik zet thee en zorg voor haar dochter. De sfeer is een mix van verdriet en berusting. Het is mooi, alle herinneringen die spontaan langskomen. Ze is blij dat haar ouders weer samen zijn, zegt ze. Maar het voelt gek dat ze ineens geen ouderlijk huis meer heeft. ‘Het voelt leeg zonder dat baken dat er altijd is geweest.’ Ze praat een poosje en ik luister. Ze wil graag even leunen en ik stel mijn schouder graag ter beschikking.
De meneer van de uitvaartdienst, die de oude dame op komt halen, is inmiddels ook een bekende voor me geworden. Ik help hem vandaag want hij is alleen. De dochter wacht in de keuken, die wil al dat praktische handelen niet met eigen ogen aanschouwen en ik kan haar geen ongelijk geven. Het is even na vieren als ik op de fiets stap, ik voel me ook vredig en kalm. Dat stukje fietsen naar huis heb ik soms echt nodig om mijn hoofd leeg te maken. Niet elke wake of overlijden verloopt zo vredig. Soms worden geld of juwelen al aan iemands sterfbed verdeeld, soms is er een akelige doodsstrijd en soms is er buiten mij helemaal niemand. Die eenzaamheid vind ik altijd extra verdrietig. Maar dit keer was er een waardig afscheid en dat voelt ontzettend fijn.
Alle verhalen die Cynthia met veel liefde aan het papier toevertrouwde, zijn inmiddels gebundeld tot een prachtig boek.
De redactie van Carend houdt even vakantie. Op onze website en via social media delen we deze maand de meestgelezen artikelen en columns van het afgelopen jaar. Wij wensen iedereen een fijne zomer toe, op vakantie of thuis, in ons eigen land of ver weg. En voor iedereen die doorwerkt: werk-ze!
Foto: Jose Pouwels