De waakmand: een belangrijke zorginnovatie

*Eigen ervaring: Mijn vader had een lang sterfbed. Tot het ineens allemaal heel snel achteruit ging. We werden laat op de avond gebeld om meteen te komen. Met vier kinderen zaten we rond zijn bed en besloten om deze nacht bij hem te blijven slapen. Ons thuisfront wilde natuurlijk graag op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen, maar toen waren onze telefoons bijna allemaal op. En toen.... kwam de verzorgende van het verpleeghuis met een waakmand aanzetten, waar ook telefoonstekkertjes in zaten. Zo ontzettend fijn was dat.* Waken bij een sterfbed kan heel intens zijn. Een waakmand, die wordt aangeboden door de zorginstelling is een gratis mand vol troostrijke, handige en zinvolle zaken, waarmee de tijd aan het bed een stukje lichter kan worden.* In ons ziekenhuis hebben we ook sinds een paar jaar zo'n waakmand. Toen onze geestelijk verzorger dit een paar jaar geleden in ons palliatief team voorstelde, was ze helder: "Want," zei ze, "als je geboren wordt, krijgen je ouders wel drie keer een kraammand, maar als je dood gaat, is er niets." Ze voegde eraan toe dat ze dat best typerend voor onze omgang met de dood vond. "Want, zei ze, "voor geboren worden zijn in winkels halve afdelingen ingericht. Bestaan er vele 'ik-word-mamma-glossy's'. Of 'ik-ben-pappa-magazines'. Bevallen staat in de spotlight in een ziekenhuis, vaak al vanaf de ingang. Er zijn kraammiddagen ten over, gymnastiekochtenden. Hele moeder-en-kind centra zijn opgetuigd. In de winkeltjes in de ziekenhuizen struikel je er ook over: romperjes, spenen, geboortecadeaus. En last but not least: je krijgt inderdaad een "kraammand" met allemaal producten om de kraamtijd een beetje fatsoenlijk door te komen. Voor dood gaan daarentegen is dat er allemaal niet. Als je in een ziekenhuis dood gaat, is dat vaak een beetje achteraf. In ieder geval niet in de spotlights en ik vraag me af waarom. Dood gaan is net zo'n belangrijke gebeurtenis als geboren worden en het heeft minstens een even grote impact op het leven van de naasten." Waken, het bij de patiënt zijn in de laatste levensfase, kan voor de familieleden inderdaad een uitputtingsslag zijn. Vaak is het een (langdurig) intiem samenzijn, een intensieve periode waarin alle emoties van het leven kunnen samenkomen en elkaar ook snel kunnen afwisselen. Nu we een aantal jaar ervaringen hebben met het inzetten van de waakmand, zie ik het als een eenvoudige, maar belangrijke zorginnovatie. Als we het achteraf vragen, blijken mensen er echt heel erg blij mee te zijn. En het is een investering van niets -een paar tientjes- maar het kan van grote waarde zijn voor de familieleden en wellicht ook de stervende zelf. Groot voordeel is dat het telkens kan worden hergebruikt. Wat moet er in zo'n waakmand zitten? Ik doe suggesties en de lijst is wellicht nog veel langer. - Dekens - Opblaasbaar hoofdkussen - Gedichtenbundels - Boeken over palliatieve zorg - Tandenborstel, tandpasta - Andere zelfverzorging: huidcreme, zeep - Electrische kaarsen - Pepermunt - Snacks - Een 'dagboekje' om gevoelens te kunnen delen. Of gewoon een Sudoku te maken - Telefoonopladers van de bekende merken - De Donald Duck of tijdschriften - (Kleur)potloden, pennen, kleurplaten - Een spel kaarten - Een flesje massage-olie - Papieren zakdoekjes - 'Dag Lief Muisje' van Woezel en Pip (als er kinderen bij betrokken zijn) - Het tijdschrift 'Drempel' van het Landelijk Expertisecentrum Sterven - Het boek 'Slotcouplet' Ik zou zeggen, zorginstellingen, doe er uw voordeel mee. Een beleidsmedewerker kan dit deze week nog regelen. Ik garandeer u dat dit een enorm verschil zal maken! Op 28 april a.s. organiseert Carend een avond over de waakmand (maar ook over de wensambulance, het koppelbed en de vrijwilligers rond een sterfbed). Lees hier meer: https://carend.nl/webinars#1-het-koppelbed-de-vrijwilliger-de-waakmand-en-de-wensambulance of schrijf je in: https://www.carend.nl/webinars#1-het-koppelbed-de-vrijwilliger-de-waakmand-en-de-wensambulance Meer informatie over de waakmand: https://www.waakmand-bommelerwaard.nl ----- Meer informatie over het koppelbed: https://carend.nl/artikel/het-koppelbed-verdient-veel-meer-aandacht Lees de blog 'Gekoppeld' over het koppelbed van verpleegkundige Leonie Jorna: https://carend.nl/blog/gekoppeld Foto: Waakmand Wilhelmina Ziekenhuis