Zusterliefde

Vluchtig had ik haar gezien, zijn grote zus. Op weg naar school, naar vriendinnen, naar buiten. Maar nooit zoals vandaag. Terwijl ik aan tafel mijn handen om een kop warme thee vouw, om de onmacht in mijn lijf wat te verzachten, komt ze binnen. Lange benen in een *skinny jeans*, haren los over haar schouder, haar ogen zorgvuldig opgemaakt. Op de drempel staat ze, geen kind meer, maar ook nog geen vrouw. Ze groet me en pakt een kop thee, propt een koek in haar mond en komt bij ons zitten: haar moeder en mij. Ik ben me ervan bewust dat dit hún huis is, hun veilige domein, dat langzaam aan steeds verder afbrokkelt. Haar zieke broertje ligt nu definitief in een bed bij het raam. Hij zal er niet meer uit komen. Alle stappen die hij de afgelopen weken heeft gezet gingen bergafwaarts. De tumor in zijn hoofd sloopt niet alleen hem, maar het hele gezin. De druk in zijn hoofd neemt toe, zijn hoofdpijn vraagt om zwaarder geschut. Gelukkig slaapt hij nu even. Moeder benoemt hoe ze hem nu al deels verliest, hij is opstandig, boos en claimt zijn moeder op een manier die niet bij hem past: het is eigenlijk zo’n heerlijk ventje. In mijn ooghoek zie ik grote zus nog een koek nemen. Ze zwijgt en ik vraag me af wat de achteruitgang van haar broer allemaal met haar doet. Tot nu toe vluchtte ze vooral, weg uit dit door kanker doordrenkte huis. Om het vol te kunnen houden. Maar nu blijft ze. Ze zoekt contact met me, niet met woorden, maar door haar aanwezigheid. De deurbel, de huisarts. Moeder snelt naar de deur en neemt de huisarts mee naar het ziekenhuisbed, waar broer langzaamaan wakker wordt. Hij wil drinken en zijn vraag klinkt als een bevel. Moeder snelt opnieuw naar de keuken. Alles in een rap tempo, alsof ze bang is dat ze er een moment komt dat het voor alles te laat is. Alle aandacht is ineens op broer gericht, ook de mijne. Grote zus buigt zich naar me toe en bijna fluisterend vraagt ze: ‘mag ik een keer met jou alleen praten?’ Ik ben verrast, zo plots als ze kan verdwijnen, zo plots is ze er nu. Ik buig me naar haar toe en fluister ‘natuurlijk’. Van een afstandje moet het er wel haast uitzien alsof we stiekem een complot smeden. Haar moeder krijgt er niets van mee. 'Ik wil graag weten wat er allemaal gaat gebeuren… straks… want ik weet niet of ik dan thuis wil zijn.’ Ik ga verder achteruit zitten en kijk haar aan. Dit is wat haar nu bezighoudt: het sterven van haar broer, dat steeds dichterbij komt. En haar dilemma waar ze dan wil zijn of denkt dat ze hoort te zijn. Het kan maar één keer, dat weet ze. Haar ouders laten het aan haar, en haar vriendinnen belast ze hier niet mee. Maar hoe kan ze op haar leeftijd een goede beslissing nemen? Een te grote vraag voor een meisje op de drempel naar volwassenheid. We bespreken het even later met haar moeder. Ik merk dat moeder er blij mee is. Zij durft haar dochter hierin niets te forceren, noch te ontzeggen. Zus wil wel ergens anders afspreken, niet thuis. Het komt nauw, alles moet kloppen. Maar deze plek had ik niet bedacht: bij de bakkerij in de stad. Een paar dagen later zoeken we daar een rustig plekje; in de hoek van de sfeervolle winkel. En dan, tussen hapjes chocolade en slagroom door vraagt ze hoe het gaat, dat 'sterven' en hoe een dode eruit ziet. De antwoorden die ik heb (ook al zijn dat niet alle antwoorden) geven haar rust. Opnieuw vraag ik me af wat er van een afstand te zien is van ons gesprek. De tafeltjes om ons heen blijven leeg. Ik denk dat ze het uitstraalt: gun me even de rust om te voelen waar ik wil zijn… straks… Een week later overlijdt haar broer. Wetende dat ze altijd weg mocht, bleef ze erbij, vol vertrouwen. En zo gaf ze haar broer tot het laatst wat ze nog kon geven: Zusterliefde. ----- Komende week (!) begint het vierluik over alle aspecten met betrekking tot 'Palliatieve Zorg en het Kind'. Deze webinars worden aangeraden voor iedereen die werkzaam is in en rond de kinderpalliatieve zorg, voor ouders, naasten en andere betrokkenen, maar ook voor degenen die in de volwassen palliatieve zorg werken. U kunt deze webinars afzonderlijk, maar ook als geheel volgen. Dinsdag 13 september: ['Kennismaking met de kinderpalliatieve zorg'](https://carend.nl/webinar/kennismaking-met-kinderpalliatieve-zorg-van-toen-tot-nu) (Met: hoogleraar kindergeneeskunde Eduard Verhagen en moeder Paula van Driesten). Dinsdag 20 september: '[Praten over de dood met kinderen'](https://carend.nl/webinar/praten-over-de-dood-met-kinderen). (Met: kinderoncoloog Erna Michiels, rouwtherapeut Agmar Butcher en moeder Marjolein Broeren). Dinsdag 27 september:[ 'Levend verlies'](https://carend.nl/webinar/kennismaking-met-kinderpalliatieve-zorg-van-toen-tot-nu) (Met: rouw- en verliestherapeut Tanja van Roosmalen). Dinsdag 4 oktober: ['Zingeving bij ongeneeslijk zieke jongeren'.](https://carend.nl/webinar/zingeving-bij-ongeneeslijk-zieke-jongeren) (Met: geestelijk verzorger Nette Falkenburg en hospiceverpleegkundige Nienke van de Giessen).