Al ruim een jaar is Carend in nauwe samenwerking met wijkverpleegkundige Jennifer Bergkamp bezig om het probleem rond bestellen van hulpmiddelen (waaronder de catheter in de stervensfase) op de politieke agenda te zetten. Het heeft al geleid tot het snel invoeren van de Palliakit in de thuissituatie. Beroepsorganisatie V&VN heeft een peiling verricht die deze noodkreten nu onderschrijven. Er is sprake van een groot en structureel probleem.
Ruim twee derde van de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten (69%) die hulpmiddelen aanvragen, bestellen of betrokken zijn bij de levering ervaren elke maand of vaker problemen. Van degenen die met spoedbestellingen te maken heeft, zegt 53% dat patiënten en cliënten in zo'n geval gemiddeld meer dan 12 uur op een hulpmiddel moeten wachten. Dat blijkt uit een peiling waar bijna 5.000 leden van V&VN aan hebben meegewerkt.
“Dit is schokkend”, reageert V&VN-bestuurder Jaap Kappert. “Het is niet alleen heel onwenselijk voor patiënten en cliënten, het levert ook morele stress op bij zorgprofessionals. Het is daarom noodzakelijk dat er meteen maatregelen worden genomen, zoals een landelijke spoedlijn en een centraal meldpunt."
Kappert bespreekt de resultaten dinsdag met betrokken zorgpartijen.
Van een blaaskatheter tot verbandmiddelen en van continentiemateriaal tot naalden. Een groot deel van de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten heeft tijdens de zorg voor patiënten en cliënten te maken met het aanvragen, bestellen en leveren van hulpmiddelen. Van die groep ervaart 42% elke week of vaker problemen, 27% elke maand en 26% minder dan één keer per maand. Slechts 5% zegt nooit tegen problemen aan te lopen (zie de grafiek hieronder).
De meeste problemen bij het aanvragen of bestellen van hulpmiddelen worden veroorzaakt door moeizaam contact met de leverancier (47% van de ondervraagden geeft dit aan). Ook onduidelijkheid over welke leverancier afspraken heeft met de zorgverzekeraar van een patiënt of cliënt (32%) en het regelen van een handtekening van een bevoegde voorschrijver (20%) worden vaak genoemd. Bij de levering gaat ook veel mis; hulpmiddelen zijn niet leverbaar (39%) of komen niet op tijd (38%). Een deel van de respondenten (20%) zegt dat er andere hulpmiddelen worden geleverd dan zijn besteld, dat er te weinig wordt geleverd (11%) of dat er juist te veel wordt geleverd (8%).
Lang wachten bij spoed
Van de respondenten die te maken hebben met spoedbestellingen, geeft ruim de helft (53%) aan dat in zo’n geval patiënten en cliënten gemiddeld meer dan 12 uur op een hulpmiddel moeten wachten, waarvan een behoorlijk deel zelfs langer dan 24 uur (zie de grafiek hieronder). Verpleegkundigen en verzorgenden lopen bij spoedbestellingen tegen dezelfde problemen aan. Iets meer dan de helft (51%) zegt dat hulpmiddelen niet op tijd komen, een net iets kleiner deel (49%) laat weten dat het contact met de leverancier moeizaam gaat, bijvoorbeeld vanwege lange wachttijden aan de telefoon.
Ruim driekwart (78%) van de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten die problemen ervaart, weet niet dat je daar melding van kunt doen. Van degenen die daar wel van op de hoogte zijn, meldt een kleine meerderheid (52%) weleens. De meeste meldingen worden gedaan bij de leverancier en bij de eigen organisatie.
Wat moet er gebeuren?
“Leveranciers moeten nu in actie komen”, zegt Kappert, die dinsdag met leveranciers en andere zorgpartijen in gesprek gaat. “We hebben vaak te maken met mensen die heel kwetsbaar zijn of zelfs in de laatste fase van hun leven zijn. Zij kunnen niet wachten op een bepaald hulpmiddel. Hoe langer het duurt, hoe meer zij lijden. Dat is niet alleen heel onwenselijk voor patiënten en cliënten, maar het levert ook morele stress op bij verpleegkundigen en verzorgenden. Het is daarom noodzakelijk dat er meteen maatregelen worden genomen in samenspraak met de beroepsgroep, zoals een landelijke spoedlijn om snel in contact te komen met de leverancier.”
We hebben vaak te maken met mensen die heel kwetsbaar zijn of zelfs in de laatste fase van hun leven zijn. Zij kunnen niet wachten.
“Maak daarnaast de palliatieve kit (een box met hulpmiddelen speciaal voor cliënten en patiënten in de laatste fase van hun leven, die op dit moment door een paar zorgverzekeraars wordt vergoed, red.) overal beschikbaar én zorg dat alle leveranciers hetzelfde digitale aanvraagformulier gebruiken. Dat vermindert de tijd die zorgprofessionals bezig zijn met het bestellen van een hulpmiddel. Tot slot moet er een centraal meldpunt komen, zodat problemen op één plek samenkomen.”
Ruim duizend respondenten hebben aangegeven betrokken te willen blijven bij dit onderwerp. Zij vormen een ‘panel’ dat bijvoorbeeld wordt ingezet om met oplossingen te komen en verbeteringen in de gaten te houden. Rond de zomer zullen zij worden uitgenodigd voor een vervolgpeiling.
Palliakit
In december werd al bekend dat onder druk vanuit Carend en wijkverpleegkundige Jennifer Bergkamp de Palliakit vergoed zou worden door zorgverzekeraars. Lees hier en hier meer over de Palliakit.
OVER DE PEILING
Leden van V&VN zijn in januari per mail uitgenodigd om deel te nemen aan de peiling over hulpmiddelen. In totaal werd de vragenlijst 4984 keer volledig ingevuld. Van de respondenten is 70% verpleegkundige, 23% verzorgende en 7% verpleegkundig specialist. De meesten zijn werkzaam in de wijkverpleging (39%), verpleeg- en verzorgingshuizen (24%) en algemeen ziekenhuis (15%).
Als het gaat om spoed, houden we de volgende definitie aan: ‘Er is sprake van een spoedsituatie als – ongeacht het type hulpmiddel en de persoonlijke situatie van de patiënt of cliënt – bij niet tijdige levering van het juiste hulpmiddel dit (verdere) gezondheidsschade bij de patiënt of cliënt tot gevolg heeft, dan wel dreigt te veroorzaken’. (Bron: Nederlandse Zorgautoriteit, december 2023)
De afdelingen V&VN Continentie Verpleegkundigen & Verzorgenden, V&VN Diabeteszorg, V&VN Palliatieve Zorg, V&VN Stomaverpleegkundigen, V&VN Wijkverpleegkundigen en V&VN Wondverpleegkundigen zijn betrokken bij de totstandkoming van de peiling.
Met bijzondere dank aan longarts Sander de Hosson (gespecialiseerd in palliatieve zorg) en wijkverpleegkundige Jennifer Bergkamp voor de vasthoudendheid waarmee ze dit onderwerp op de agenda hebben gezet.
Lees hier het hele artikel met verwijzing naar de onderzoeksdata.
Bron: foto en tekst: V&VN